واكاوي نقش فرهنگ ناسالم سياسي (خرافه گرايي و تقديرگرايي) بر توسعه نيافتگي عصر قاجار تا پيش از مشروطه

فرهنگ سياسي به مجموعه اي از باورها، ارزشها و هنجارهاي موجود درباره قدرت و سياست مي گويند تحت تاثير عواملي همچون وضعيت جغرافيايي و اقليمي، ساختارهاي سياسي و اجتماعي، شرايط تاريخي، آداب و رسوم و همچنين نظام اقتصادي شكل مي گيرد و سپس در يك فرآيند مستمر جامعه پذيري نهادينه مي شود و از نسلي به نسل ديگر منتقل مي شود. در عصر قاجار فرهنگ سياسي در ساحت ناسالم آن همچون فرهنگ پاتريمونياليستي، اعتقاد به باورهاي خرافي، تقدير گرايي و.. تفكر غالب در جامعه بود، به طوري كه رد پاي آن در سفرنامه ها، آثار اديبان و متفكران اين دوره به وفور يافت مي شود. پژوهش حاضر با روش توصيفي- تحليلي و با استفاده از چارچوب نظري تحليل گفتمان انتقادي نورمن فركلاف در پي پاسخ به اين پرسش است كه فرهنگ سياسي ناسالم (خرافه گرا و تقديرگرا) چه نقشي بر توسعه نيافتگي دوره قاجار ايفا كرده است؟ طبق بررسي هاي صورت گرفته با استفاده از ابزار كتابخانه اي- اسنادي اين نتيجه حاصل شد كه عقل ستيزي، خرد گريزي و بي خبري، و در كنار آن فرهنگ پاتريمونياليستي و ساختار استبدادي، در اين دوره چالش هاي متعدد اقتصادي، سياسي و اجتماعي را به وجود آورد كه سبب گرايش به فرهنگ ناسالم سياسي همچون خرافه گرايي و تقدير گرايي شد، و اين امر منجر به بازتوليد استبداد، باز توليد جهل، بازتوليد بي خبري شد و در نهايت توسعه نيافتگي و عقب ماندگي را در اين دوران رقم زد.