انديشه فقهي و عمل سياسي كاشف الغطاء در باب مشروعيت حاكميت سياسي فتحعلي‌شاه قاجار (حك.1212-1250)

Kashif al- Ghatta jurisprudence Thought and Political Action regarding Fath Ali Shah Qajar Sovereignty Legitimacy

شاهان شيعي مذهب قاجار تلاش مي‌كردند تا به تشيع وفادار بمانند. به همين سبب عالمان شيعي به تحولات سياسي ـ اجتماعي دوره قاجار واكنش نشان مي‌دادند. طبيعتاً عملكرد عالمان شيعي در برابر وقايع عصر قاجار برآمده از انديشه فقهي آنان بوده‌است. بر اين اساس در اين پژوهش انديشه فقهي و عملكرد سياسي كاشف‌الغطاءدر برابر فتحعلي شاه قاجار مورد بررسي قرار خواهد گرفت تا مشخص شود حاكميت شاهان شيعه قاجار تا چه حد داراي مشروعيت بوده‌است؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كاشف‌الغطاءمشروعيت عَرَضي شاه قاجار را بنابر ملاحظات سياسي و ضرورت زمان پذيرفته‌است؛ بنابراين انديشه وي همچون علماي دوره‌هاي قبل در قالب مشروعيت‌بخشي به اقدامات سلطان‌ عادل جاي مي‌گيرد و كاشف الغطاء با هدف تشكيل حكومت ‌اسلامي در مسائل سياسي دخالت مي‌كرده است. برآيند اين انديشه موجب تعديل ملاحظات فقهي و تمايلات شخصي كاشف‌الغطاء و پذيرش ضمني مشروعيت حاكميت شاهان قاجار و شخص فتحعلي‌شاه شده‌است.

Qajar kings were of Shichr('39')ite religion and tried to stay loyal to the Shichr('39')ite. Therefore, Shichr('39')ite ulemas were reacting to Qajar kings’ socio-political changes. In fact, Shichr('39')ite ulemas function regarding Qajar period events was due to their jurisprudence thoughts. Consequently, in this study Kashif al – Ghatta’s jurisprudence thought and political function regarding Fath Ali Shah Qajar was taken into consideration to clarify that to what extent Shichr('39')ite Qajar kings sovereignty was legitimate? Findings of the research indicate that Kashif al – Ghatta has accepted Qajar king legitimacy due to political considerations and time necessity. Therefore, his thought, like that of the previous ulemas, is viewed as to legitimize the fair king actions, and Kashif al – Ghatta was interfering in political affairs intending to establish an Islamic government. The result of this thought caused adjustment of Kashif al – Ghatta’s jurisprudence consideration and personal tendencies and acceptance of the legitimacy of Qajar kings and Fath Ali Shah.