كاربست نظريه انقلاب تدا اسكاچپول در مورد انقلاب مشروطه ايران

Applying Theda Skocpol's Theory of the Iranian Constitutional Revolution

از آنجا كه انقلابها در تاريخ جهان طي سه قرن گذشته بسيار مهم بوده اند، نظريه هاي گوناگوني در اين باره توسط جامعه شناسان تاريخي تبيين شده است و انقلاب مشروطه ايران يكي از نقاط عطف تاريخ ايران است زيرا ساختار سياسي كشور را تغيير داد و تاثيرات آن تا به كنون وجود دارد. تدا اسكاچپول از جمله جامعه شناسان معاصر در آمريكا است كه انقلاب هاي اجتماعي در آسيا و اروپا را مورد بررسي قرار داده است. اين پژوهش برآن است تا با روش توصيفي– تبييني، ميزان انطباق مدل اسكاچپول با انقلاب مشروطه را تبيين كند. براساس فرضيه اسكاچپول، انقلاب اجتماعي محصول تلاقى تصادفى عوامل ساختارى است. به نظر وي انقلاب اجتماعي در يك كشور زراعتي و غير استعماري به وجود مي آيد و عوامل آن فشار بين المللي به دولت، شورش دهقاني و مشاركت نخبگان حاشيه اي است. در قرن نوزدهم، ايران كشوري زراعتي و غيراستعماري بود و هر سه عوامل مورد نظر اسكاچپول در ايجاد انقلاب مشروطه نقش داشت اما عوامل ديگري همچون شورش هاي شهري و شرايط نيمه استعماري نيز موثر بود. در واقع فشار بين المللي از جنگ هاي با روسيه آغاز شد و حكومت قاجار براي تقويت بخش نظامي كشور نيازمند درآمد مالي و مالياتي بود. بنابراين دولت به سياست هاي تمركزگرايانه روي آورد كه در پي آن فشار هاي اقتصادي بر طبقات مختلف ايجاد شد. در واكنش به آن، همه طبقات اجتماعي به نوسازي و اصلاحات اقتصادي دولت اعتراض كردند اما به ثمر رسيدن اين اعتراضات به جايگاه و نفوذ و حمايت عوامل خارجي بستگي داشت. انقلاب مشروطه در شرايط ضعف قدرت روسيه و حمايت سياست مدارانه ي انگلستان از مشروطه اتفاق افتاد ولي با ائتلاف روسيه و انگليس، قدرت سياسي طبقات اجتماعي از بين رفت. در نتيجه انقلاب مشروطه منجر به قدرتمند شدن ايران نگرديد. بنابراين تطبيق انقلاب مشروطه با نظريه اسكاچپول، در زمينه هاي انقلاب تقريباً مطابقت دارد اما با پيامدهاي انقلاب هاي اجتماعي مورد نظر اسكاچپول در تضاد است زيرا ايران در شرايط نيمه استعماري قرار داشت.

Since revolutions have been so important in world history over the past three centuries, various theories have been elaborated by historical sociologists, and the Iranian constitutional revolution is one of the turning points of Iranian history because it changed the political structure of the country and its effects are still there. Theda Skocpol is one of the contemporary sociologists in the United States who has studied social revolutions in Asia and Europe. This research aims to explain the degree of conformity of the Skocpol model with the constitutional revolution by a descriptive-explanatory method. According to the Skocpol hypothesis, the social revolution is the product of an accidental confluence of structural factors. In her view, a social revolution is taking place in an agricultural and non-colonial country, and the factor of that international pressure on the government is peasant revolt and marginal elite participation. In the 19th century, Iran was an agricultural and non-colonial country, and all three of the factors that Skocpol intended had role in constitutional revolution, but other factors were also effective, such as urban revolts and semi-colonial conditions. In fact, international pressure began with wars with Russia, and the Qajar government needed financial and tax revenue to strengthen its military. Thus, the government resorted to a centralized policy that resulted in economic pressures on the different classes. In response, all social classes objected to the modernization and economic reforms of the government, but the outcome of these protests depended on the position and influence and support of foreign agents. The constitutional revolution took place in the conditions of weak Russian power and British political support for the constitution, but with the Russian-British coalition the political power of the social classes disappeared. Thus, the Constitutional Revolution did not lead to the empowerment of Iran. So the constitutional revolution is almost in line with Skocpol's theory of the fields of revolution, but it contradicts the consequences of the social revolutions intended by Skocpol because Iran was in semi-colonial terms.