سياست‌گذاري و بحران آب در ايران

Policymaking and Water Crisis in Iran

بحران آب در كشور ما ايران، نزديك دو دهه است كه تبديل به مسئله‌اي مهم براي مردم و سياست‌مداران كشور شده است و در چند سال اخير يكي از موضوعاتي است كه هميشه در رسانه‌ها مطرح شده است. ايران به دليل قرارگيري در كمربند خشك و نيمه‌خشك، منابع آبي كم و نزولات جوّي كمي دارد. اين مسئله كمي آب با توجه به رشد جمعيت و توسعه كشاورزي، شرب و صنعت بايد با مديريت منابع آب و با استفاده روش‌هاي متنوع جبران شود. دولت در قبال اين موضوع مهم‌ترين نقش را در ايران دارد كه بايد سياست‌گذاري مناسبي در جهت مديريت آب انجام دهد. ولي در حال حاضر به بحران آب به عنوان يكي از اولويت‌هاي اصلي كشور توجه كافي نمي‌شود و نبود برنامه مدون و كاركردِ بخشي سازمان‌هاي مختلف در زمينه آب باعث بدترشدن وضعيت منابع آبي كشور شده است. از منظري نهادگرايانه، نهادهاي مختلفي در مديريت منابع آب دخيل هستند كه به صورت كلي به نهادهاي سياست‌گذار و اجرايي تقسيم مي‌شوند. نهادهاي سياست‌گذار در زمينه منابع آب در كشور ما هنوز نتوانسته‌اند به سياست‌هاي منسجم و مشخص در زمينه درك بحران آب و چاره‌جويي اصولي بحران دست يابند. در بخش نهادهاي اجرايي نيز هر نهاد مرتبط با آب در كشور بدون توجه به بحران آب و تبعات اجراي سياست‌هاي بخشي بر منابع آب، سعي در تأمين آب بيشتر در راستاي اهداف سازماني دارد. نبود سياست‌هاي منسجم و كارشناسي براي مواجهه با بحران آب و اجراي سياست‌هاي بخشي بدون توجه كافي به كمبود منابع آب باعث شده كه سياست‌هاي توسعه‌اي كشور بر منابع آب فشار زيادي وارد كرده و چالش‌هاي بحران آب هر روز بيشتر شوند. سؤال اصلي مقاله عبارت است از اينكه سياست‌گذاري آب در ايران از سال 1380 به بعد چگونه بوده است؟ بر اساس اين سؤال فرضيه ما اين است كه بحران آب در سياست‌گذاري كلان كشور جايگاه مناسبي نداشته و اين امر باعث عدم برنامه‌ريزي مشخص و جامع‌نگر براي مواجهه با بحران شده است و برنامه‌هاي موجود نيز به علت بخشي‌بودن و عدم هماهنگي نهادها و سازمان‌هاي متولي امر آب به سرانجام مناسبي نرسيده است.

The water crisis in Iran for nearly two decades has become an important concern for people and politicians and has always been raised in the media. Locating in dry and semi-arid belt and low rainfall, there are few water resources in Iran. Resource management should offset water scarcity through a variety of methods, due to population growth and agricultural and industrial development . The government has the most important role in this regard, which needs to have a good policy for water management. However, at the present moment water crisis is not considered as a priority for policymakers, and the lack of a well-structured program, as well as poor performance of the authorities has worsened the country’s water resources. Various institutions are involved in water resources management, which are generally divided into policy and executive institutions. Water resources policymakers have not yet come up with coherent and clear policies for understanding the water crisis and for a genuine crisis resolution. In the area of executive bodies, every water-related entity, regardless of the water crisis and the consequences of implementing sectoral policies on water resources, is trying to meet its organizational goals. The lack of expertise and coherent policies in the face of the water crisis and the implementation of sectoral policies without sufficient attention to water scarcity have put the country’s development policies on the water resources and the challenges of the water crisis are constantly increasing. The main question of the article is what is the policy of water in Iran since 2001? Based on this question, our hypothesis is that the water crisis is not well positioned in macroeconomic policy, leading to a lack of clear and comprehensive planning for the crisis and that existing programs are partly due to lack of coordination between institutions and agencies. The water crisis has not finally come to end.