پديد آورندگان :
اتحادپور، مرضيه دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، كرج، ايران , فتاحي مقدم، محمدرضا دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، كرج، ايران , زماني، ذبيح اله دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه علوم باغباني، كرج، ايران , گلعين، بهروز سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده مركبات و ميوه‌هاي نيمه گرمسيري، رامسر، ايران , نقوي، محمدرضا دانشگاه تهران - پرديس كشاورزي و منابع طبيعي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، كرج، ايران
كليدواژه :
مركبات , كلرور سديم , كلئوپاترا ماندارين , ژنوتيپ متحمل , نمره تحمل به تنش
چكيده فارسي :
به منظور ارزيابي و شناسايي ژنوتيپ‌هاي متحمل به شوري، برخي از دانهال‌هاي مركبات غربال شده نسبت به شوري موجود در كلكسيون مركز تحقيقات مركبات رامسر و ايستكاه تحقيقاتي داراب و ژنوتيپ‌هاي تجاري متحمل (كلئوپاترا ماندارين) و حساس (تروير سيترنج) در سه سطح، صفر(شاهد)، 40 و 90 ميلي‌مولار سديم كلرايد در شرايطگلخانه بررسي شدند. در هفته دوزادهم پس از شروع تنش صفات سطح برگ، سطح ويژه برگ، رشد طولي و قطري ساقه، ضخامت برگ، وزن تر و خشك اندام هوايي، ميزان نكروزه شدن و ريزش برگ‌ها، مقدار آب نسبي برگ، ميزان عناصر سديم، پتاسيم و نسبت پتاسيم به سديم مورد مطالعه قرار گرفتند. ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي از نظر كليه صفات به جز سطح ويژه برگ پاسخ متفاوت نشان دادند. تنش شوري كاهش معني‌داري در سطح برگ، ميزان رشد طولي و قطري ساقه، ضخامت برگ، وزن تر و خشك اندام هوايي و مقدار آب نسبي برگ و نيز افزايش معني‌دار ميزان نكروزه شدن و ريزش برگ‌ها و ميزان عناصر سديم و پتاسيم در ژنوتيپ‌هاي غربال شده ايجاد كرد. بررسي نمره تحمل به تنش (STS) نشان داد دو ژنوتيپ بومي ايران شامل G25 و G8 در كنار ژنوتيپ متحمل كلئوپاترا ماندارين مقاومت به شوري بالايي داشتند. با در نظر گرفتن هم زمان خصوصيات فيزيولوژيك و STS ژنوتيپ‌هاي G8و كلئوپاترا ماندارين به عنوان بهترين ژتوتيپ‌ها گزينش شدند. بنابراين اين ژنوتيپ‌هاپس از بررسي خصوصيات باغي براي استفاده به عنوان پايه در مناطق داراي خاك يا آب شور توصيه مي‌شوند.
چكيده لاتين :
To identify salinity tolerant citrus genotypes, two international tolerant (Cleopatra mandarin) and sensitive genotypes (Troyer Citrange), and some screened citrus genotypes for salinity tolerance from citrus research center of Ramsar and Darab research station (total 28 genotypes) were evaluated under glasshouse conditions. Three levels of salinity stress including; zero (control), 40 and 90 Mm sodium chloride were applied on eight months seedlings of citrus genotypes. In 12th week after the application of salinity stress morpho- physiological characteristics including; leaf area, specific leaf area, growth rate, stem diameter, leaf thickness, fresh and dry weight, leaf necrosis and loss, leaf relative water content (RWC), sodium and potassium content, and potassium : sodium ratio were measured and studied. The studied genotypes showed different responses for all traits, except for specific leaf area. Salinity stress caused significant reduction in leaf area, growth rate, stem diameter, leaf thickness, fresh and dry weights and RWC. Furthermore, significant increase of leaf necrosis and loss, and leaf sodium and potassium concentration were observed. Study of stress tolerance score (STS) showed that two Iranian landraces including G25 and G8 and tolerant genotype (Cleopatra) had high salinity tolerance. G8 and Cleopatra were selected as the tolerant genotypes based on physiological traits and STS. In condusion, considering horticultural characteristics, these two genotypes can be recommended as rootstock in areas with saline soil and water.
