كليدواژه :
حقوق ساساني , ماديان هزار دادستان , ازشماند , دعاوي حقوقي , دادرسي
چكيده فارسي :
ماديان هزار دادستان يا مجموعة هزار داوري متني حقوقي است كه در اواخر دورۀ ساساني، يعني اوايل قرن هفتم ميلادي، گردآوري شده است. موضوعات و اصطلاحات بسياري در اين متن مطرح است كه ميتواند ما را در آشنايي با قوانين حقوقي پيش از اسلام و همچنين شناخت اصطلاحات آن ياري كند. از جملة مسائل حقوقي اين متن، برده‌داري، قيمومت، ضمانت، شراكت، ازدواج، طلاق و ... است. اصطلاحات مطرح شده در اين متن گاه بسيار تخصصي و پيچيده است كه نشان ميدهد اين متن براي افراد متخصص در حقوق نوشته شده است. يكي از اين اصطلاحات ازشماند است. از آغاز ترجمة اين متن تا كنون، اين اصطلاح را به چندين صورت ترجمه كردهاند. هدف اين پژوهش بررسي همۀ مطالب و احكامي است كه واژة ازشماند در آنها آمده تا بتوان به اين پرسش پاسخ داد كه بهترين ترجمه و تعريف براي اين اصطلاح چيست و در چه موضوعاتي به كار رفته است و چه قوانيني در رابطه با آن وجود دارد. بررسيها نشان ميدهد كه ازشماند در موضوعاتي چون حق مالكيت (دارايي، برده، زن)، دزدي، تاوان و تناقض گويي آمده است. در صورت انجام ازشماند، بسته به موضوع دعوا و تعداد ارتكاب، احكامي چون تاوان، تعيين گرو و ... صادر مي شد.
چكيده لاتين :
Mādayān ī Hazār Dādestān or the Collection of Thousands of Judgments is a legal text, which has been written in the late Sassanid era, early 7th century AD. There are many themes and terms in this text that can help us to understand the legal rules of the pre-Islamic era as well as its terms. Among the juridical issues of this text are slavery, guardianship, warranty, partnership, marriage, divorce, and so on. The terms in this text are sometimes highly specialized and complex, indicating that it has been written for legal professionals. One of these terms is azišmānd. Various translations have been given since the beginning of translation of this text. The purpose of this article is to examine all the materials and judgments about azišmānd in order to answer the question what is the best translation and definition for the term and what topics are used and what laws are in place. Our study shows that it occurs in issues such as possession (property, slave, woman), theft, pledge, alteration of testimony, and so on. Whenever azišmānd occurs, the punishment was the fine, to take a pledge and etc.
