بررسي منشاء تصوّر قدرت سياسي در تفكر اسلامي با تاكيد بر امامت علي عليه السلام

Investigating the Origin of the Idea of Political Power in Islamic Thoughtwith Emphasis on the Imamat of Ali (A.S.)

هدف پژوهش حاضر بررسي شيوه‌ي تفكر شيعي در تمايز با تفكر اهل‌سنت در خصوص مباني، اصول، قواعد و پيش‌فرض‌هاي قدرت سياسي بود. در اين راستا، با روش توصيفي – تحليلي، قدرت سياسي در تفكر امامت شيعي با تاكيد بر امامت علي عليه السلام و در تفكر امامت سني با تاكيد بر رويكرد خاص اهل‌سنت به مساله‌ي خلافت مورد بررسي قرار گرفت. در مجموع پيرامون تمايز معناي امامت در ميدان معنايي شيعه و سني مي‌توان گفت كه نزد اهل‌سنت، امامت به معناي خلافت در نظر گرفته شده است. شيوه‌ي استدلال اهلِ‌سنت بر حكومت و قدرت سياسي، عموماً بيرون شريعت و مستند به عرف و ضرورت‌هاي عقلي است، هرچند كه از شريعت بر نظريه‌ي قدرت، استشهاد و مؤيد مي‌آورند. در مقابل، در تفكر شيعي، امامت مجموعه‌ نقش‌هايي است كه حول ولايت و مرجعيت ديني امام در نظر گرفته مي‌شود و قدرت سياسي يكي از آن نقش‌ها خواهد بود. زماني كه مرجعيت ديني به عنوان وجه جامع مناصب امام در نظر گرفته شود، ولايت و مرجعيت سياسي نيز حقِ امام معصوم خواهد بود. در اين صورت، تصوير جدايي شئون امامت ازجمله زعامت و رهبري سياسي جامعه از جايگاه مرجعيت ديني امام، نادرست است.

The present study aimed to investigate the Shiite way of thinking compared to the Sunni way of thinking regarding principles, rules, and presuppositions of political power. Therefore, political power in the thinking of Shiite Imamate emphasizing Imamat of Ali (A.S.) and Sunni Imamat emphasizing Sunnis' specific approach to the caliphate was investigated through the descriptive-analytical method. Concerning the difference between the meaning of Imamat in the Shiite and Sunni, according to Sunnis, Imamat means caliphate. The Sunni way of arguing for government and political power is generally outside the Shari'a and is based on custom and intellectual necessity. However, Shari'a is based on the theory of power. On the other hand, in Shiite, the Imamat is a set of roles about the Imam's guardianship and religious authority, and political power will be one of those roles. When religious authority is considered a comprehensive aspect of the Imam's positions, guardianship and political authority will also be the Infallible Imam's right. In this case, the image of the separation of the Imamate's affairs, including the leadership and political leadership of the society from Imam's religious authority, is incorrect.