بررسي بازتاب هويت ملي در سينماي ايران (با تحليل فيلم‌نامه آژانس شيشه‌اي، ناخدا خورشيد و جدايي نادر از سيمين)

a study of national identity representation in Iranian cinema

اين مقاله به بررسي فيلمنامه آژانس شيشه‌اي، ناخدا خورشيد و جدايي نادر از سيمين مي‌پردازد تا مشخص كند آيا اثري سينمايي كه ساختار و شاكله خود را از آثار غربي وام گرفته بازتاب دهنده مولفه‌هاي هويت ملي در محتوي خود هستند يا خير؟ اين فيلم‌ها از اين جهت انتخاب شده-اند كه نه تنها الگوي داستان‌گويي فيلم‌هاي آمريكايي را پيش گرفته و ساختار دراماتيك‌شان بر مبناي درام ارسطويي ساخته شده‌اند بلكه از آثار شاخص دهه‌هاي شصت، هفتاد و هشتاد سينماي ايران بوده و به عنوان آثاري ملي شناخته مي‌شوند. به همين جهت اين مقاله ابتدا به معرفي مولفه‌هاي هويت ايراني از نگاه نظريه‌پردازان داخلي خواهد پرداخت. سپس با تحليل روايت در فيلمنامه اين آثار و تمركز بر شخصيت محوري داستان، فيلمنامه‌ها را به كشمكش‌هاي اصلي شخصيت محوري خلاصه كرده و مولفه‌هاي هويت ملي را در آن‌ها كه ساختار اصلي فيلمنامه را شكل مي‌دهند جستجو خواهد كرد. در نهايت اين پژوهش به اين نتيجه خواهد رسيد كه هر سه اثر با وجود بهره بردن از ساختار سه پرده‌اي ارسطويي توانسته‌اند هويت ملي را در خود بازتاب دهند. در اين بين آژانس شيشه‌اي با بازتاب حداكثري در تمام كشمكش‌هاي خود به طور تام بازتاب دهنده هويت ايراني است پس از آژانس شيشه‌اي فيلم ناخدا خورشيد با بازتاب پنجاه درصدي و فيلم جدايي نادر از سيمين با بازتاب كمتر از پنجاه درصدي در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند.

This paper aims to analyze the plausible scenario of the glass agency an acclaimed film by Ebrahim Hatamikia, Captain khurshi and A seperation. This analysis aims to discover the representation of Iranian national identity and to understand Iranian cinemas capabilities in representing national identity. This study chooses to analyze this particular film (the glass agency) This study reviews sociologist views of Iranian national identity. Theorists like Daryoush Shaygan, Shahrokh Maskoub, Davar Sheikhavandi, Mohammadreza Tajik, Taqi Azad Armaki, and Pirouz Mojtahedzade to grasp the fundamental concept of national identity. These theorists believe that Iranian national identity has its own components and every one of them points out the most primary ones that describe national identity. This study will search these essential components in the script of mentioned movies. To achieve this goal, initially, we should recognize the leading character. Then based on his or her conflict with other principal characters, environment or any other issues, we will summarize the script to fundamental conflicts of the leading character. After that, the elusive quest for appropriate representation of Iranian national identity will begin in these twelve conflicts. This academic research reasonably concludes that most of these particular conflicts adequately represent at least one key component of national identity. Hence, it is appropriate to say that a cinematic work of art is capable of representing Iranian national identity even with narrative, structural and story resemblances to the western cinema.