تحليل تاثير تجارت بر پراكندگي قدرت انحصاري صنايع در ايران

Analyisis of the Impact of trade on the Dispertion of Monopoly Power in Iran's Manufacturing Sector

پراكندگي قدرت انحصاري بين صنايع، مستقل از قدرت انحصاري هر صنعت مي تواند موجب تخصيص ناكاراي منابع گردد و از جمله راهكارهاي شناخته شده براي كاهش قدرت انحصاري و پراكندگي آن، افزايش تجارت است. لذا بررسي تاثير تجارت بر قدرت انحصاري صنايع و پراكندگي قدرت انحصاري بين صنايع از اهميت بسزايي برخوردار است. در اين مقاله ارزيابي تاثير تجارت بر پراكندگي قدرت انحصاري صنايع در ايران در قالب يك مدل پانل ديتا صورت مي گيرد. اين مدل پراكندگي قدرت بازار صنايع را تابعي از پراكندگي شاخص بازبودن درجه اقتصاد (نسبت تجارت به توليد)، پراكندگي بهره وري كل عوامل توليد، نرخ تعرفه در نظر مي گيرد. همچنين اطلاعات و دادههاي مورد نياز نيز از طرح كارگاه هاي صنعتي ده نفر كاركن و بيشتر مركز آمار ايران و گمرك ج.ا.ا براي دوره 1374 تا 1392 فراهم شده است. يافته ها: تجارت رابطه غيرمستقيمي با پراكندگي قدرت بازار دارد به اين معنا كه با افزايش تجارت يا پراكندگي آن، پراكندگي قدرت بازار كاهش مي يابد كه خود عامل بهبود تخصيص منابع و در نتيجه افزايش بهره وري عوامل توليد است. لذا سياست هايي كه منجر به افزايش حجم تجارت گردد پراكندگي قدرت انحصاري صنايع را كاهش مي دهد. همچنين افزايش بهره وري، پراكندگي قدرت انحصاري صنايع را كاهش مي دهد. نكته پاياني آنكه نرخ تعرفه تاثير معنادار و مستقيمي بر پراكندگي قدرت بازار ندارد.

Dispersionof monopoly power between industries, regardless of the monopoly power of each industry can lead to inefficient allocation of resources and one of the known strategies to reduce monopoly power and its dispersion is the expansion of trade.Therefore, it is very important to study the impact of trade on monopoly power and monopoly power dispersion. The impact of trade on the dispersion of monopoly power is evaluated in the form of a data panel model. This model considers the dispersion of industrial monopoly power as a function of the dispersion of the degree of openness of the economy(Ratio of Trade to production),the dispersion of total factor productivity and the tariff rate. Also, data have been provided by the survey on Manufacturing establishments with 10 and More Workers of Iran's Statistics Center and Islamic Republic of Iran Customs for the period 1995 to 2013.Findings: Trade has an indirect relationship with the dispersion of market power which in turn improves the allocation of resources and thus increases the productivity of factors of production. Therefore, policies that increase trade volume reduce the dispersion of industry monopoly power. Increasing productivity also reduces the dispersion of industry monopolies. Finally, the tariff rate does not have a significant and direct effect on the dispersion of market power.