واكنش ويژگي هاي زراعي و عملكرد دانه ژنوتيپ هاي باقلا (.Vicia faba L) به تنش ماندابي

Response of Agronomic Characteristics and Seed Yield of Faba Bean (Vicia faba L.) Genotypes to Waterlogging Stress

تنش ماندابي يكي از عوامل كاهنده عملكرد دانه باقلا محسوب مي‌شود. ژنوتيپ‌هاي مختلف باقلا از اين لحاظ تفاوت دارند. ويژگي هاي زراعي 21 ژنوتيپ باقلا در سه محيط شامل آبياري بهينه (بدون تنش) و تنش ماندابي در دو مرحله از رشد (آغاز گلدهي و آغاز غلاف دهي به مدت 10 روز) مورد ارزيابي قرار گرفتند. اين آزمايش در دو سال زراعي (1397-1395) در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي گرگان انجام شد. تجزيه واريانس مركب دادهها نشان داد كه تفاوت معني‌داري بين ژنوتيپ‌هاي باقلا در سطوح مختلف تيمارهاي آزمايشي وجود داشت. عملكرد غلاف سبز و عملكرد دانه در تيمار تنش ماندابي در مرحله آغاز گل دهي به ترتيب 34 و 23/9درصد و در تيمار تنش ماندابي در مرحله آغاز غلاف دهي به ترتيب 29/3و 17/18كاهش يافت.كمترين كاهش عملكرد دانه در شرايط تنش ماندابي در مرحله آغاز گل دهي از ژنوتيپ G-Faba-401 حاصل شد و در شرايط تنش ماندابي در مرحله آغاز غلاف دهي ژنوتيپ هاي G-Faba-401، G-Faba-335، G-Faba-293، G-Faba-290 و G-Faba-524 كمتر از 10 درصد كاهش عملكرد داشتند. بنابراين ژنوتيپهايي كه عملكرد بالاتري در شرايط تنش ماندابي داشتند، براي كشت در مناطقي كه احتمال وقوع تنش ماندابي در آن وجود دارد مناسب‌تر هستند.

Waterlogging stress is one of the important factors reducing faba bean seed yield. Response of different faba bean genotypes to this environmental stress varies from tolerance to sensitive. Response of agronomic characteristics and seed yield of 21 faba bean genotypes under three moisture regimes included; optimum irrigation (without stress) and waterlogging for 10 days at two developmental stages; commencement of flowering and pod setting were evaluated. This study was carried out using randomized complete block design with three replications in two cropping seasons (2016-2017 and 2017-2018) at Golestan agricultural and natural resources research and education center, Gorgan, Iran. Combined analysis of variance revealed that there was significant differences between faba bean genotypes in response to different moisture regime conditions. Green pod and seed yields were reduced by 34% and 23.9%, respectively, when waterlogging applied at the commencement of flowering stage. However, when waterlogging applied at pod setting stage these reductions were 29.3% and 17.18%, respectively. The lowest seed yield reduction belonged to G-Faba-401 genotype when stress applied at the flowering stage, and G-Faba-401, G-Faba-335, G-Faba-293, G-Faba-290 and G-Faba-524 genotypes showed less than 10% yield reduction. Therefore, the high-yielding and tolerant faba bean genotypes can be recommended for areas with high probability of waterlogging stress.