تحليل جنسيتي سياست‌گذاري اشتغال در ايران پساانقلاب

Gender Analysis of Employment Policies in Post-Revolutionary Iran

هدف اين مقاله شناسايي رويكردهاي جنسيتي حاكم بر مجموعه سياست‌هاي اشتغال بعد از انقلاب اسلامي با استفاده از تحليل محتواي كيفي است. نتايج مطالعه نشان ‌مي‌دهد كه گزاره‌هاي مختلفي از گفتمان‌هاي جنسيتي رقيب در مجموعه اسناد قابل‌شناسايي است كه به لحاظ دوره زماني، مرجع تصويب‌كننده و حوزه‌هاي اشتغال، تنوع و تحول داشته‌اند. به ‌عبارت‌ديگر، درحالي‌كه مقولات بازتاب‌دهنده رويكرد ذات‌گرا در مجموعه اسناد و در گفتمان‌هاي سياسي مختلف چون اولويت مادري و همسري، خانواده مرد سرپرست، اشتغال مضر، حوزه خصوصي مهم، تكاليف و حقوق متفاوت و خانواده محوري سيطره دارد. اشتغال مشروط براي گروه زنان نخبه نيز مورد نظر سياست‌گذار بوده است و از منظر غيرذاتگرايانه نيز مقولاتي چون برابري دستمزد، مهارت محوري و توانمندسازي و تغييرات ساختاري نيز مدنظر بوده است. در مجموع با استفاده از مدل مك فيل مي‌توان وجود رويكردهاي ذات‌گرايانه و غيرذات‌گرايانه مختلف در اسناد را شناسايي كرد كه نشان‌دهنده تناقضات اساسي و مواضع متناقض در سطح كلان نسبت به اشتغال زنان هستند.

This paper aims to explore the dominant gender discourses in employment policies after Islamic Revolution of Iran using a gender analysis approach and qualitative content analysis method. The Result shows that, there are various propositions of competing gender discourses in employment policies that have witnessed changes in terms of time period, approving authority and occupation types. In other words, while categories that represent the intrinsic approach are dominate in various political discourses and documents, such as the priority of maternal and spousal roles for women, man head of household, harmful employment, primacy of private sphere, family centered approach, and different rights and duties, policy makers have reserved conditional employment for elite women. From the perspective of extrinsic approach, there are some categories such as: equal payment, skill centered approach, women empowerment and necessity of structural changes. In sum, based on McPhail’s model, one can explore extrinsic and intrinsic approaches in Iranian employment policies at the same time which shows that policy approaches and orientations are inconsistent.