يك نظريه در باب ميان‌رشتگيِ؛ مقدمه و گزارشي از يك پژوهش

A theory of interdisciplinarity; Introduction and report of a research

رويكرد ميان‌رشته‌اي، رويكرد پساتوسعه به دانش است؛ رويكردي كه آرمان‌‌‌‌ـ‌هنجار مسئوليت را پيش مي‌نهد: «ميانِ» سوژه و ابژه، خود و ديگري، و گذشته و آينده چيزي لازم است تا خدشه‌هاي نظام غايي امنيت را جبران كند. بدون اين غايت مياني، همۀ ارزش‌هاي نو در معرض خدشه و انحراف هستند. اما اين مسئوليت نيز با محدوديت روبه‌رو است؛ به‌گونه‌اي كه چه‌بسا ميان‌رشتگي نيز ناقض غايت خود شود. خوانش پديدارشناختي، اين محدوديت را جبران مي‌كند. تحقق آن جبران و رفع اين محدوديت، در گرو مسئوليت براي كاستن استعداد وقوع شرارت‌ در موقعيت است: درست آن‌گاه كه كمتر دست به خشونت مي‌زنيم، كمتر به تبعيض وقع مي‌نهيم، و كمتر به بهره‌كشي، تخريب، تجاهل، و بي‌عملي روي مي‌آوريم، زمينۀ مسئوليت را خلق كرده‌ايم. براي ما كه در فرايند پيشرفت هستيم، ميان‌رشته‌كاري به‌مثابه كنش برآمده از همكاري رشته‌ها، در راستاي تحقق مسئوليتي كه با خود امنيت و ايمني را نيز محقق مي‌كند، امري خطير و كاري بسيار دشوار است؛ تنها با پرمايگي دانشي و اخلاقي است كه مي‌توان در نظر و عمل، ميان‌رشته‌شناس و ميان‌رشته‌كار شد. ميان‌رشتگي از خود ما آغاز مي‌شود و تحقق خود، بدون ادراك خردورزي و بدون تلاش سنجش‌گري ناممكن است. مساهمت من در اين مطالعه ميان‌رشته‌اي در حد همين افزوده است كه مي‌توان با رهيافتي متفاوت از رهيافت اثبات‌گرايانه به تبيين افقي از ميان‌رشته‌اي پرداخت كه انتقادهاي گذشته، ديگر سر راست نكنند و زمينه‌هاي تباني ميان‌رشتگي براي مباشرت در شرارت را منتفي ‌كند.

The interdisciplinary approach is a post-development approach. It introduces the idea-norm of responsibility as the teleost of education and research. Without this inter-teleos, all the modern values would be in risk of corruption. But the responsibility itself has limitations. The phenomenological hermeneutics repairs and rectifies these limitations. By amending the inadequacy of responsibility in the interdisciplinary approach, we will be able not to act violently, doing less crimination, exploitation and harming the environment. For us, as people involving in the development process and democratization, to be responsible and to do interdisciplinary is a demanding and troublesome task of all disciplinary contributions. Only by an aggregation of knowledge and morality we can do Interdisciplinarity. Interdisciplinarity begins with promotion and flourishing the self, and flourishing the self needs rationality and criticism. In this research I argue that we need a phenomenological approach toward Interdisciplinarity, so the critiques and condemnations heretofore raised against the positive approach toward it diminish and the interdisciplinary collusion not occurs again.