كليدواژه :
تاريخ انديشه , كوئنتين اسكينر , روش‌شناسي ميان‌رشته‌اي , متن‌گرايي , زمينه‌گرايي
چكيده فارسي :
متون تاريخ انديشه عمدتاً با توجه به تمركز و ابتنائشان بر ذهنيّت انديشمندان و نظريه‌پردازان گذشته، واجد محتوا و ماهيت متمايزي نسبت به ديگر متون تاريخ‌نگارانه هستند. از آنجا كه ذهنّيت هر انديشمند، متأثر از مؤلفه‌هاي گوناگون سياسي، اجتماعي، تاريخي، اقتصادي، مذهبي، فلسفي و فرهنگي است، تحليل و بررسي اينگونه متون مستلزم ابزارها و روش‌هاي ميان‌رشته‌اي است. چرا كه تنها با كاربرد يك روش‌شناسي ميان‌رشته‌اي است كه مي‌توان همه اين مؤلفه‌هاي متنوع را به درستي تحليل نمود. از ميان روش‌شناسي‌هاي موجود در اين زمينه، روش‌شناسي قصدي ـ زمينه‌گراي كوئنتين اسكنير استاد و پژوهشگر انديشهٔ سياسي، يكي از پركاربردترين‌ها بوده است. گرچه عمدتاً تمركز مطالعات اسكينر بر حوزه انديشهٔ سياسي بوده است، اما روش‌شناسي او بر پايه و اصول ميان‌رشته‌اي بنا شده و هم خود او و هم شارحان و مفسران آثارش، اين روش‌شناسي را در رشته‌هاي مختلف علوم انساني به كار بسته‌اند. از اين رو در اين مقاله تلاش شده تا با روش تحليلي‌ـ‌توصيفي، و با ذكر نمونه‌هاي متعددي از متون تاريخ‌نگاري و تاريخ انديشه ايراني‌ـ‌اسلامي، كاربست روش‌شناسي ميان‌رشته‌اي اسكينر در اينگونه متون مورد تحليل و بررسي قرار گيرد. بنابر يافته‌هاي مقاله، مطالعه و بررسي متون تاريخ‌نگاري و تاريخ انديشه ايراني‌ـ‌اسلامي با توجه به تأثيري كه از حوزه‌هاي مختلف علوم انساني مي‌پذيرند، نيازمند روش‌شناسي‌هاي ميان‌رشته‌اي است. در اين ميان روش‌شناسي ميان‌رشته‌اي اسكينر با توجه به تأكيدي كه بر «قصد و نيّت» نويسنده دارد، مي‌تواند به ميزان قابل‌توجهي به فهم اين متون و به‌ويژه بررسي انتقادي بسياري از آنها كمك كند.
چكيده لاتين :
Texts of the History of Ideas according to their focus on the mentality of thinkers and theorists of the past have different content and nature than other historiographical texts. Because the mentality of any thinker is influenced by various political, social, historical, economic, religious, philosophical, and cultural components, analyzing such texts requires interdisciplinary tools and methods. Among the methodologies available in this field, Quentin Skinner's intentional-contextual methodology has been one of the most widely used. However, the focus of Skinner's studies has been mainly on political thought, but his methodology is based on interdisciplinary principles and both he and his commentators have applied this methodology in various fields of the humanities. Therefore, in this article, using the analytical-descriptive method, and by providing several examples of historiographical texts and history of Iranian-Islamic thought, the application of Skinner's interdisciplinary methodology in such texts was examined. According to the findings of the article, study of texts of historiography and history of Iranian-Islamic thought, according to the effect they receive from different fields of humanities, requires interdisciplinary methodologies. Thus, given its emphasis on the "intention" of the author, Skinner's interdisciplinary methodology can significantly help to understand these texts, and in particular to critically examine many of them.
