اوضاع اقتصادي همدان دورة رضاشاه، بر پاية اعلان هاي روزنامة گلگون

روزنامه‌هاي محلي از اسناد ارزشمند تاريخ محلي به شمار مي‌روند. اين دسته از اسناد از جهت درج «آگهي» و «اعلان»، با صنعت و جامعه پيوند استواري برقرار كرده و از جهت تاريخ اقتصادي و اجتماعي اهميت بسيار زيادي دارند. از اين جهت در تاريخ معاصر همدان، در سالهاي نخستين پهلوي اول، انتشار روزنامه «گلگون» زمينه پر اهميتي براي پژوهش محسوب مي‌شود. محتواي اعلان‌ها از يك سو تأثير و نفوذ ابزار تجدد بر اقتصاد محلي همدان را نشان داده و از سوي ديگر كيفيت روزنامه‌نگاري از جهت درج اعلان در همدان اين روزگار را بازتاب مي‌دهد. اما پرسش اصلي اين مقاله آن است كه مضمون اعلان‌هاي روزنامه گلگون، چه آگاهي‌هايي از وضعيت جامعه و اقتصاد همدان آن روزگار به دست مي‌دهد؟ چنين مي‌نمايد كه اعلان روزنامه مزبور به عنوان ابزار نويني از مظاهر تجدد، در خدمت تكاپوهاي اجتماعي و اقتصادي جامعه درآمده و از اين رو محتوا و مضمون آن به پيوند آن با بدنه جامعه، بازتابي از وضعيت اجتماعي و اقتصادي و از جمله رونق كسب و كارهاي معرفي و تبليغ شده است. يافته‌هاي اين پژوهش بر پايه دسته‌بندي و آمار توصيفي داده‌هاي مندرج در اعلان‌هاي روزنامه گلگون، گزارشي از صنايع، خدمات، كسب و كارهاي پر رونق به دست داده و آن‌ها را از جهت ماهيت اقتصادي ارزيابي مي‌كند. همچنين ميزان نفوذ مظاهر توليدات فرنگي در جامعه همدان و رقابت آن با كالاي ايراني بازگو كرده و سرانجام شيوه و مهارت تبليغ كالا در روزنامه ياد شده ارزيابي ‌مي‌نمايد.