مطالعه نگاره هيئت ماد در پلكان شرقي آپادانا (مطالعات موردي: ظروف، خنجر و حلقه)

فاقد عنوان لاتين

تخت جمشيد داراي دو دستگاه پلكان شرقي و شمالي است كه بر بدنه پلكان شرقي تعداد 23 هيئت نمايندگي به صورت نقش برجسته حك شده است. هيئت بازرگاني مادها در غرب فلات ايران يكي از اين هيئت ها است كه در ميان اين هئيت ها بيشترين نفرات را دارد. اين هئيت در روز سلام نوروزي يك آمفورا، يك جفت جام، يك خنجر و دو جفت حلقه حمل مي‌كنند كه توسط يكي از افسران بلندپايه به سمت جايگاه هدايت مي‌شوند. ما در اين پژوهش با مطالعات كتابخانه اي، بررسي ميداني و موزه اي و رجوع به تارنماي موزه هاي داخلي و خارجي، كالاهاي اين هيئت را با گونه هاي فلزي موجود در موزه هاي داخلي و خارجي تطبيق داده و مقايسه كرده ايم. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه آمفورا و جام هاي اين هيئت در مراسم تشريفاتي و ميهماني هاي درباري استفاده مي شده اند كه از نظر تقسيمات فرم ظروف از نوع فرم باز دهانه گشاد هستند و هنرمندان هخامنشي براي ساخت چنين ظروفي از ورقه فلزاتي مانند طلا، نقره و گاهي مفرغ به شيوة چكش كاري، قلم زني و قالب گيري و براي تزئين برخي گونه هاي فلزي آنها از نقوش جانوري، گياهي، هندسي و تركيبي استفاده مي كرده اند. خنجري كه اين گروه آورده اند با وجود اينكه جزء ابزار رزم است و كاركرد نظامي دارد؛ اما به عنوان ارمغاني در روز سلام نوروزي، كاربرد تشريفاتي و رسمي دارد. دسته برخي گونه هاي فلزي اين خنجر با كله جانوران حقيقي مانند شير و گاو تزئين شده است. هنرمندان هخامنشي به چنين تزئيناتي علاقه-مند بودند و براي ساخت اين خنجر از روش قالب گيري و پرچ استفاده مي كرده اند. هيئت بازرگاني مادها علاوه بر ظروف و خنجر، حلقه هايي را نيز حمل مي كنند كه كاربرد تشريفاتي و رسمي داشته اند. اين حلقه ها از طلا و نقره ساخته شده اند كه در تزئين بعضي از گونه هاي فلزي آنها كه در موزه هاي داخلي و خارجي هم موجود است، از كله جانوران حقيقي مانند شير و گوزن و از گريفين به عنوان جانوري اساطيري استفاده شده است. لازم به ذكر است اين حلقه ها طوري ساخته شده اند كه كله هر دو جانور رو به روي يك ديگر قرار گرفته اند و قرينه هم هستند. در ساخت اين حلقه ها از روش قالب گيري، قلم زني و پرچ استفاده شده است. از آنجا كه هنر دوره هخامنشي درباري بوده است و هنرمند هم آزادي عملي نداشت، بنابراين گونه هاي فلزي كالاهايي از قبيل آمفورا، جام، خنجر و حلقه ها كه امروز در موزه هاي مهم جهان قرار دارند، مربوط به طبقه مرفه جامعه ايران در آن دوره بوده اندد و در تزئين اين كالاها نقوش تركيبي را به كار مي بردند. بيشترين نقوش جانوري در گونه هاي فلزي كالاهاي مزبور در موزه ها (آمفورا، جام، خنجر و حلقه) مربوط به شير و گاو است كه نمادي از قدرت و ثروت در هنر دوره هخامنشي بود.

فاقد چكيده لاتين