مطالعه ساختاري ملات با روش XRD رهيافتي علمي در بررسي‌هاي باستان‌شناسي؛ بررسي موردي چهارتاقي‌هاي شاخص استان فارس

فاقد عنوان لاتين

چهارتاقي‌هاي تاريخي فراوان به جاي مانده در استان فارس كه گاه به صورت منفرد و گاه به همراه سازه‌هاي الحاقي ديده مي شوند، بيشتر با عنوان آتشكده‌هاي ساساني شناخته مي‌شوند كه هم كاربري اين بناها را به عنوان نيايشگاه آتش مطرح مي-كنند و هم قدمت آن‌ها را به عصر ساساني باز مي‌گردانند. غالب بررسي‌هاي علمي باستان‌شناسي در مورد كاربري چهارتاقي‌ها بر اساس شاخص‌هايي نظير پلان، وجود تالارهاي طواف، پايه‌هاي آتشدان، بقاياي آتشدان‌ها و وجود سكوهاي جانبي در اتاق‌ها صورت مي‌گيرد. در مورد گاه‌نگاري اين سازه‌ها نيز حضور گچ‌بري‌هاي شاخص دوره ساساني، وجود قطعات پراكنده سفالي به همراه پيدا شدن سكه‌هاي اين دوره در حفاري‌ها به عنوان شاخصي براي تعيين قدمت چهارتاقي‌ها به شمار مي‌آيند. در پژوهش پيش رو با روش آناليز كيفي پراش اشعه X موسوم به XRD، نمونه ملات دوازده چهارتاقي شاخص منطقه فيروزآباد- فراشبند-كازرون در جنوب استان فارس آناليز گرديد. با توجه به نتايج به دست آمده و خوشه‌بندي آماري برخي از نتايج بررسي‌هاي باستان‌شناسي تأييد نشد. آناليز ملات چهارتاقي تل‌جنگي كه از جمله آتشكده‌هاي مهرنرسي شناخته شده، همچنين چهارتاقي گنبد آتشكده كه مكان افروختن آتش آدريان دانسته مي‌شود، اين بافت زماني و نوع كاربري را تأييد نمي-كند. پژوهش انجام شده نشان داد شواهد آناليز دستگاهي ملات سازه‌هاي تاريخي مي‌تواند رهيافتي براي كمك به بررسي‌هاي علمي باستان‌شناسي چنين بناهايي باشد.آناليز ملات چهارتاقي تل‌جنگي كه از جمله آتشكده‌هاي مهرنرسي شناخته شده، همچنين چهارتاقي گنبد آتشكده كه مكان افروختن آتش آدريان دانسته مي‌شود، اين بافت زماني و نوع كاربري را تأييد نمي كند.

فاقد چكيده لاتين