كليدواژه :
معماري , كاخ فيروزآباد , اشكاني , ساساني , فارس
چكيده فارسي :
آگاهي ما در زمينه ساخت و ساز رايج در زمان ساسانيان جز در موارد معدود، با كاستي‌هاي فراوان همراه است. روي هم رفته اسناد دستاوردهاي معماري اين دوره‌ي طولاني تنها ويرانه‌هاي برجاي مانده شامل كاخ پاره‌ها و تكه‌هاي شمار اندكي از بقاياي قابل توجهي از كمابيش دوازده آتشكده و شماري بناهاي تاريخي كوچك هستند. در دوره ساساني مكتب جديدي در معماري ايران به وجود آمد كه نه تنها سبك معماري ساسانيان ايران را تشكيل داد، بلكه بعدها اساسي براي معماري اسلامي ايران و حتي ساير كشورهاي جهان گرديد. احداث پوشش گنبدي با آجر و پايه‌هاي سنگي و ستون‌هايي كه از سنگ و گچ ساخته شده و اغلب متصل به ديوار بوده‌اند. هم‌چنين طاق‌هاي آجري گنبدي بر فراز چهارضلعي و ايجاد تالارهاي بزرگ و ايوان‌ها با طاق ضربي از مشخصات معماري ساسانيان است. در اين‌كه معماري ساساني از عناصر هنري روم و خاورميانه متأثر بوده، ترديدي نيست، اما با توجه به بررسي‌هاي همه‌جانبه‌اي كه از سوي باستان‌شناسان و علاقه‌مندان به معماري ايران انجام گرفته، معماري اين دوره، بيشتر دنباله معماري پارتي و در نهايت احيا‌كننده سنت‌هاي معماري ايراني است و از اين رو صرف نظر از گنبدهاي ساساني، تفاوت چنداني ميان بناهاي ساساني و اشكاني به‌چشم نمي‌خورد؛ ضمن اين‌كه مقدمه‌ي گنبدسازي اين دوره را نيز بايد با توجه به آثار كوه خواجه سيستان در دوره اشكاني يافت.
چكيده لاتين :
Our knowledge about construction at the Sassanid period has had many shortcomings except few cases. Records of architectural achievements of one of the vast and powerful empires of near east are only ruins of few palaces and dozens of fire temples that combine to few small structures such as bridges, and dams. There are many structures assigning to Sassanids, however, only a few ones exactly date to the Sassanid period, whereas the rest ambiguously dates to the Sassanid period. New architectural school emerged at Sassanid period, not only consisted Sassanid architectural style, but also it was foundation for later Islamic architecture of Iran and other countries; domical roofs of bricks, stone piers, pillars of stone and chalk that buttressed walls, brick domical roofs on cubes, and great halls with vaulted porticos [ivan] if only one introduce few innovations. Undoubtedly, roman and middle east artistic features influenced Sassanid architecture, however, considering comprehensive archaeological investigations, the contemporary architecture influenced by neighboring cultures, but also one can suggest it as the trajectory of Parthian architecture, reviving Iranian architectural tradition that shows little difference between Parthian and Sassanid buildings, regardless Sassanid domes. Furthermore, initiation of domes rooted in Parthian periods, regarding ruins of Kuh-i-Khaje, Sistan. Parthian legacy penetrated to Sassanid arts. As renaissance with national characteristics, it transformed exquisite foreign features to Iranian characters that influence eastern and western civilizations. The present paper attempts to introduce and analyze the palace of Firuz Abad as the first vaulted and domical Sassanid structure, then compare homogeneity and heterogeneity of the structure to Parthian ones to achieve a reasonable conclusion.
