امكان سنجي اعمال خيار شرط منفصل از ديدگاه مذاهب اسلامي

Feasibility Study of Applying the Option of Detached Condition from the Viewpoint of Islamic Denominations

خيار شرط از جمله نهادهاي حقوقي پركاربرد در فقه و حقوق اسلامي و تأثيرگذار در روابط بين متعاقدين قراردادها مي­‌باشد كه فقهاي مذاهب اسلامي كم و كيف و شرايط و ضوابط آن را تبيين كرده­‌اند. يكي از مباحث مهم و اختلاف برانگيز پيرامون اين خيار، آن است كه آيا مدت خيار، حتماً متصل به عقد باشد، يا اينكه مي­‌تواند منفصل از آن هم باشد؟ همه مذاهب اسلامي اصل خيار شرط را پذيرفته­‌اند؛ جمهور فقهاي اهل­‌سنت، منفصل بودن آن را صحيح نمي­‌دانند، اما فقهاي اماميه و ابويوسف حنفي شرط منفصل را صحيح مي­‌دانند. يافته­‌هاي اين پژوهش كه به روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده است، نشان مي­‌دهد كه نظريه اماميه و ابويوسف به دليل وجود مصلحت عقلايي و اطلاق دلايل مشروعيت خيار شرط و عموم روايت «المؤمنون عند شروطهم» و عدم تخصيص يا تقييد آنها و نيز شمول فلسفه مشروعيت خيار شرط، از قوت بيشتري برخوردار است. در نتيجه، قرارداد شرط منفصل صحيح خواهد بود.

Option of Condition is one of the most widely used legal entities in Islamic jurisprudence and Islamic law and has an impact on the relations between the parties of contracts, which have been explained by the jurisprudents of Islamic denominations. One of the most controversial issues surrounding this option is whether the period of the option should be attached to the contract or can it be disconnected? All Islamic religions have accepted the option of condition itself, but the Sunni jurists do not consider it to be detached. However, the jurists of Imamiyyah and Abu Yusuf Hanafi consider the Option of Detached Condition to be correct. The findings of this descriptive-analytical study show that Imamiyyah and Abuyusef’s theory is stronger due to the existence of rational expediency and to the reasons for the legitimacy of the option of condition and the generality of the tradition “المؤمنون عند شروطهم” which means “The believers are upon their conditions.” and the believers are not bound about this and also the philosophy of legitimacy of the option of condition. As a result, the contract of detached condition will be correct.