سفرنامه ناصر خسرو در مقام منبعي براي واژگان هنر طراحي شهري

Naser Khosrow itinerary as a resource for urban design art words

ابومعين حميدالدين ناصر بن خسرو قبادياني مروزي حكيم، شاعر، نويسنده، فيلسوف و جهانگرد است كه شرح سفر حج با برادر و غلامي هندو را به رشته تحرير درآورده است. وي در هفت سال بيش از يكصد شهر و سرزمين هايي مانند آذربايجان، ارمنستان، آسياي صغير، حلب، طرابلس، شام، سوريه، فلسطين، جزيره العرب، قيروان، تونس و سودان را زيرپا گذاشت و يادداشت هايي درباره آنها نوشته كه امروزه يكي از سفرنامه هاي مهم در ايران و جهان است. در اين سفرنامه، ناصر خسرو كوشيده است تا با ورود به هر شهر، مشخصات و عناصر شهري را كه از نظر وي حائز اهميت بود را به قلم خود توصيف كند. با اينكه ناصر خسرو از علم شهرسازي بي خبر بود ولي توانست عناصري از شهر را مورد توجه خويش قرار دهد كه براي خواننده امروز، تصوري از شهرهاي دوره سلجوقيان را به ارمغان مي آورد و همينطور خواننده را با هنر طراحي شهري آن زمان بيشتر آشنا مي كند. در واقع هدف از مقاله حاضر تمركز بر عناصر طراحي شهري است كه در سفرنامه ناصر خسرو توصيف شده است. اين مقاله به شيوه توصيفي و تحليلي نگاشته شده و روش گردآوري اطلاعات آن مبتني بر ابزار كتابخانه اي است. نتايج تحقيق حاكي از هفت عنصر مهم طراحي شهري است كه ناصر خسرو آنها را در طي سفر هفت ساله خود مورد بررسي قرار داده است.

Abomeein Din al-Hakim Naser Ben Khosrow Ghobadiani Marvazi, poet, writer, philosopher and traveler, which describe the pilgrimage to the Hindu brother and servant wrote. In seven years, more than a hundred cities and territories such as Azerbaijan, Armenia, Asia Minor, Aleppo, Tripoli, Damascus, Syria, Palestine, Tunisia and Sudan had violated and notes written about them which is one of the most important travel Iran and the world. In this travelogue, Naser Khosrow tries to enter any cities, and urban elements that were important to him in his pen describe. Although Nasser Khosrow was unaware of Urban Science; But his attention was about the elements of the city. The reader today, brings the idea in the Seljuk period. an‎d the reader is familiar with the art of urban design at the time. The purpose of this paper is to focus on urban design elements that Naser Khosrow described in the itinerary. This article was written descriptive and analytical methods and techniques based data collection tool library. The results indicate seven major element of urban design that Naser Khosrow them during his seven-year journey is examined.