اثرات پيوندهاي روستايي – شهري بر تحولات كالبدي – فضايي نواحي پيراشهري مورد: سكونتگاه‌هاي محمودآباد و آتشگاه پيرامون شهر كرج

Analysis of the Effects of Rural-Urban Links on Physical-Spatial Transformations in the urban peripheral Areas (Case: Mahmoud Abad and Atashgah settlements around Karaj city)

روابط و مناسبات بين شهر و روستا پديده‌اي مكاني - فضايي است؛ شناخت، تبيين و كشف قانونمندي‌هاي كلي حاكم بر آن، در چهارچوب روابط متقابل انسان و محيط موضوعي جغرافيايي و داراي اهميت نظري و كاربردي است. تحولات سكونتگاه‌هاي روستايي وابسته به مجموعه عوامل و نيروهاي دروني و بيروني است كه به‌نوعي همه آن­ها از تعامل و ارتباط عرصه‌هاي سكونتگاهي شهري و روستايي با يكديگر ناشي مي‌شود. مقاله حاضر نيز باهدف شناخت و ارزيابي تحولات كالبدي - فضايي سكونتگاه‌هاي روستايي پيرامون كلان‌شهر كرج (روستاي محمودآباد و آتشگاه) ناشي از پيوندهاي روستا -شهري انجام‌شده است. اين تحقيق به لحاظ هدف كاربردي و به لحاظ ماهيت و روش تحقيق، پيمايشي است. داده‌هاي موردنياز تحقيق به روش اسنادي- ميداني (پرسشنامه و مشاهده) گردآوري شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان داد همه­ ي معيارهاي منتخب در روستاهاي هدف دچار تحول شده است و بيشترين تغيير و تحول مربوط به شاخص­هاي مسكن روستايي بوده است. تقويت هسته­ هاي اصلي و شكل­ گيري هسته­ هاي جديد فرعي شهري در منطقه رجايي ­شهر و باغستان شهر كرج نيز از مهم‌ترين تأثيرات تعاملات روستاهاي پيراموني با شهر كرج بوده است. وجود ايستگاه­هاي حمل ونقل عمومي و ايجاد كاربري­هاي خاص براي ارائه‌ي خدمات به روستاييان مهم­ترين عامل شكل ­گيري اين مراكز فرعي جديد بوده است.

The relationships between the city and the village is a spatial-physical phenomenon and understanding, explaining, and discovering the general rules governing it, within the context of human-environment interactions is a geographical and practical subject matter. The evolution of rural settlements is dependent on a set of internal and external factors and forces that arise from the interaction of urban and rural dwelling areas. Accordingly, this paper aims at identifying and evaluating the physical-spatial developments of rural settlements around Karaj metropolis (Mahmoudabad and Atashgah villages). This research in terms of aim is applied and from the view of nature is survey research. The required data collected through the documentary-field (questionnaire). The findings show that all the selected criteria have changed in the target villages and most of the changes were related to rural housing indicators. The formation of new urban centers in the city of Karaj has also been one of the most important effects of the interaction of the surrounding villages with the city of Karaj. The existence of public transport stations and the creation of special uses for the provision of services to the villagers has been the most important factor in the formation of these new centers.