تحليل توسعه يافتگي روستاهاي پيراشهر با رويكرد پيوند متقابل مورد: دهستان سهرين زنجان

Development Analysis of Pirashahr Villages with Economic Integration Approach (Case Study: Sohrain Zanjan Village)

پيوند متقابل شهر - روستا، از عوامل تعيين كننده توسعه روستايي است. با توجه به نقش اين روابط در فرآيند تحولات و توسعه روستا- شهر، علاوه بر بررسي انوع روابط، شناخت و آثار و پيامدهاي آن بر روستا و تلاش براي كاهش اثرات منفي اين روابط در راستاي توسعه پايدار نواحي روستايي ضروري به نظر مي رسد. با اين رويكرد پژوهش حاضر به سهم خود كوشيد پيوند متقابل روستاهاي پيرامون شهر زنجان و اثرات آن بر ميزان توسعه يافتگي روستاها را در دهستان سهرين زنجان مورد واكاوي قرار دهد. اين تحقيق به لحاظ هدف توسعه اي و به لحاظ روش تركيبي از شيوه­هاي توصيفي - تحليلي بكار گرفته شده است. جامعه آماري مورد مطالعه دهستان سهرين بوده كه 12 آبادي را شامل مي شود. بنا به تيپ­بندي روستاها در سه موقعيت كوهستاني، كوهپايه اي و دشتي و با در نظر گرفتن تعداد خانوار هر روستا، 12 روستا به عنوان نمونه انتخاب گرديده و حجم نمونه بر اساس فرمول كوكران 318 سرپرست خانوار محاسبه شد كه به منظور اطمينان بيشتر، در نهايت تعداد 320 خانوار براي مطالعه برگزيده شده­اند. از روش نمونه گيري تصادفي ساده استفاده شده است. تحليل داده­ها به كمك تكنيك تحليل سلسله مراتبي AHP انجام شده است. نتايج نشان داد كه از نظر پيوند روستا- شهري و سطح برخورداري و ميزان مراودات اقتصادي-اجتماعي و سياسي، سطح برخورداري كامل روستا از امكانات مورد نياز شهري، تنها مركز دهستان (روستاي سهرين) با جمعيت بيش از 3 هزار نفر، برخوردارترين روستا بوده است. در اين رابطه، روستاهايي كه در موقعيت دشتي، نزديكي به شهر زنجان، دسترسي به جاده اصلي و وسيله نقليه عمومي دارد، وابستگي بيشتري داشته و روستاهاي كوهستاني و دور از جاده در موقعيت نابرخوردار قرار گرفته است؛ همچنين اين روستاها داراي كمترين مراودات با شهر بوده است. در بين سكونتگاه­هاي پيراموني مورد مطالعه، دو روستاي سهرين و سارمساقلو بيشترين پيوند دوجانبه را با شهر زنجان داشته است. اين روستاها تقريبا نزديك به شهر بوده داراي و موقعيت دشتي است. همچنين با فاصله گرفتن از شهر زنجان و با رفتن به سوي نواحي كوهستاني و كوهپايه­اي، ميزان پيوند دوجانبه روستايي كم شده و روابط روستاشهري بيشتر بر مبناي تسلط شهر بر روستا شكل مي گيرد.

This study aimed to analyze the impact of expanding economic activities in rural settlements on increasing economic ties of these settlements with Zanjan city and also to achieve desirable results. The AHP hierarchical analysis techniques are used correctly. The results of Hierarchical Process Analysis (AHP) method showed that in terms of rural-urban linkage and level of enjoyment and level of socio-political interactions, the level of rural full enjoyment of urban facilities, the only rural center with a population greater than The most populous village is 3,000. While most rural villages provide their main services from other urban and rural areas, only Sohrain village has socio-economic link with Zanjan city and offers services to the city for receiving services, if As other rural villages are dependent on the city and its economic flows depend on their needs and domination of Zanjan city, this factor has increased the dependence of the village on Zanjan city and the formation of unequal relations around the center. In this regard, villages in lowland areas, close to Zanjan, access to the main road and public transport, are more dependent and mountainous and off-road villages are in the least favorable position.