كليدواژه :
حرم مطهر رضوي , آثار چوبي , كتيبه , محتوا , فرم و شيوه هنري
چكيده فارسي :
مرقد منور امام هشتم (ع)، محل ارادت خيل بسياري از هنرمندان؛ از جمله نجاران و نقاران بوده است. آثار چوبي پنجره، دَر، منبر و بخشي از ضريح در اين مكان، از دوره ايلخاني تا معاصر محفوظ هستند. هنوز بر گذرگاه‌ها، تعدادي از دَرها نصب بوده و تعدادي ديگر، در موزه مركزي آستان قدس نگهداري مي‌شوند. هدف مقاله، بررسي تطبيقي مضمون و ساختار بصري آثار چوبي كتيبه‌دار مجموعه، به‌ويژه مضمون و محتواي آثار است. بنابراين، سؤالي كه مطرح شده اين است كه محتواي كتيبه‌هاي چوبي چگونه دسته‌بندي مي‌شود و ويژگي‌هاي بصري آثار چوبي كتيبه‌دار حرم چه هستند؟ نوع تحقيق، بنيادي بوده و روش آن، توصيفي، تحليلي و تطبيقي است. اطلاعات، بر مبناي داده‌هاي كتابخانه‌اي و به‌ويژه مطالعات ميداني استوار هستند و جامعه آماري به‌دليل محدود بودن آثار، تمام‌شماري شده است. يافته‌ها نشان داده در مجموع، سي و چهار اثر كتيبه‌دار چوبي موجود هستند. كتيبه‌ها، بر بخش‌هاي مختلف آثار به خطوط رقاع، ثلث جلي و خفي، كوفي بنايي و نستعليق، كتابت شده‌اند. محتواي كتيبه‌ها در هفت قالب؛ كتيبه‌هاي تاريخي، واقفان و سازندگان، قرآني، مدح و نعت، اسماي متبركه الهي و نام‌هاي امامان، شهادتين و روايات، مورد تحليل قرار گرفته است. غناي هنري و محتوايي اين آثار، سير تكوين قابلي از هنر منبت و معرق را در تاريخ هنرهاي سنتي ايراني اسلامي عيان ساخته است.
چكيده لاتين :
The Shrine of the Imam of the Eighth Imam has been the site of dedication to many
artists, including carpenters and pilgrims. The wooden works of window, door, Menbar
and part of the Zarih in this place from the period of the Ilkhani to the contemporary are
protected. Still on the passages, a number of doors are installed and a number of others
are kept in the central museum of Astan-e Quds. The aim of the paper is to compare the
collection of wooden artworks, especially the content and content of the works. Thus the
question that arises here is what are visual features of the inscribed wooden works of
the shrine, and how their content classified? The method of this fundamental research is
descriptive, analytical, and comparative, and the data collected based on library data, and
in particular field studies. The findings show that there are a total of thirty four inscribed
wooden works. The inscriptions on the various sections of the works have been written
with Roqaa, Sols e Jali and Khafi, Kofi Banaei and Nastaliq calligraphies. The content
of the inscriptions is analyzed in seven forms: historical inscriptions, endowments and
creators, Quran, praise and thanksgiving, divine names, and the names of the Imams,
Shahadati and narratives. The artistic richness and content of these works reveals the
evolution of the art of embroidering and woodcarving in the history of traditional IranianIslamic art.
