پديد آورندگان :
محمدي، هدا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي , كوچكي، عليرضا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , نصيري محلاتي، مهدي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , جهان، محسن دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت
كليدواژه :
كشت بوم , سلامت ساختاري , سلامت كاركردي , كشاورزي پايدار
چكيده فارسي :
كشت بوم ها، بوم نظام هايي با كاركردهاي متعدد هستند كه براي توليد
محصولات خاص مديريت ميشوند. اما مديريت نادرست و فشار بر آنها
منجر به تخريب ساختار و كاركرد كشت بوم ها شده و لزوم توجه و بررسي
سلامت آنها را ضروري ميسازد. در اين پژوهش سلامت كشت بوم هاي
استانهاي غرب و شمال غربي ايران شامل اردبيل، آذربايجان شرقي،
آذربايجان غربي، كردستان، زنجان، كرمانشاه، لرستان، همدان و ايلام
طي سالهاي 1331 تا 1391 از لحاظ ساختاري، كاركردي، سازماني و
در نهايت سلامت كل بررسي شد. سلامت ساختاري با استفااده از 13
سنجه، كاركردهاي مختلف كشت بوم از طريق 11 سنجه و سازمان
كشت بوم كه نشاندهنده توانايي سيستم در حفظ ساختار و كاركرد خود
است، توسط 6 سنجه مؤثر و مرتبط ارزيابي شدند. نتايج به دست آمده
نشان داد كه تمامي استانهاي مورد بررسي از لحاظ سلامت كل در
مرتبه ضعيف هستند. از لحاظ سلامت ساختاري استان كردستان داراي
بيشترين امتياز و استان ايلام داراي كمترين امتياز بود. از نظر سلامت
سازماني بيشترين امتياز مربوط ب استان آذربايجان شرقي و كمترين
امتياز مربوط ب استان كردستان بود. رتبه بندي استانهاي مورد بررسي
از لحاظ سلامت كاركردي نيز متفاوت بود و بيشترين امتياز براي سلامت
كاركردي متعلق به استان كرمانشاه و كمترين امتياز براي استان ايلام
محاسبه شد. نتايج حاصل از محاسبه شاخص سلامت كل (كه حاصل
جمع سلامت كاركردي، ساختاري و سازماني است) نشان داد كه استان
همدان داراي بيشترين ميزان سلامت كل كشت بوم بود و استان ايلام از
لحاظ سلامت كل كشت بوم در پايين ترين رتبه قرار گرفت.
چكيده لاتين :
An agro-ecosystem could be defined as a special ecosystem
with various functions which is usually used for production
special crops. In recent years, due to unsuitable management
and increasing pressures on agro-ecosystems, their functions
and structures have been destroyed and so it is necessary to
monitor the health of these ecosystems. In order to evaluate
agro-ecosystem health in nine western provinces of Iran (i.e.
Ardebil, East Azerbaijan, West Azerbaijan, Zanjan,
Kermanshah, Kurdistan, Lorestan, Hamedan and Ilam
Provinces) the current study was conducted during 2002-2011.
Total agro-ecosystem health and its components (namely,
structural health, functional health and organizational health)
were determined by use of 13 indices for structural health, 11
indices for functional health and six indices for organizational
health. Based on the results, agro-ecosystem health in all of
the studied provinces was judged weak. The highest and
lowest values of structural health were calculated for
Kurdistan and Ilam Provinces, respectively. In the case of
functional health, the results were different and the highest and
lowest values were observed in Kermanshah and Ilam
Provinces. For organizational health, the pattern was totally
different with highest value calculated for East Azerbaijan
Province whereas the lowest value was observed in Kurdistan
Province. Finally, total agro-ecosystem health was calculated
using the summation of structural, functional and
organizational health values. Based on results, Hamedan
Province has the best condition of total agro-ecosystem health
and Ilam Province has the worst condition in this regard.
