تحليل شعرعارف قزويني از ديدگاه نظريه زيبايي‌شناسي انتقادي

مكتب فرانكفورت يكي از جنبش‌هاي بسيار تأثيرگذار دهه سي و چهل در قرن بيستم است. از دستاوردهاي مهم مكتب فرانكفورت، نظريه زيبايي‌شناسي‌انتقادي است؛ ديدگاه اين نظريه به هنر و بعد زيباشناختي آن، ديدگاهي انتقادي است. اين نظريه در مخالفت با پوزيتيويسم كه عمدتا در خدمت توصيف و تاييد وضع موجود است، در پي به وجودآوردن وضع آرماني و مطلوب تلاش مي‌كند. انتقاد از وضع موجود، خودمختاري اثر هنري، منش ايدئولوژيك اثر هنري، اصل انقلابي بودن و حقيقت محتوايي اثر هنري از جمله اصولي هستند كه هدفشان رهايي بشر از وضع نابه‌سامان موجود و رسيدن او به سعادت و وضع مطلوب است. در اين جستار سعي شده است با استفاده از روش تحليل محتوا و جمع آوري اطلاعات با استفاده از منابع كتابخانه‌اي به اين پرسش‌ها پاسخ داده شود كه عارف در شعر و هنر خود همسو با انديشوران نظريه زيبايي‌شناسي تا چه اندازه رويكردي انتقادي داشته است؟ همچنين نشان دهد كه رويكرد هنري عارف بر اساس ديدگاه مكتب فرانكفورت و نظريه زيبايي‌شناسي انتقادي، بيشتر جنبه ايجابي دارد يا جنبه سلبي و نفي‌گرايانه؟ نتيجه اين پژوهش نمايان مي‌سازد كه؛ هنر عارف متضمن ابعاد انتقادي و اعتراضي است و به معيارهاي هنر اصيل از ديدگاه زيبايي‌شناسي‌انتقادي، بسيار نزديك مي‌شود. او براي رسيدن به وضعيت آرماني با نگرشي سلبي و نفي‌گرايانه وضع موجود جامعه خود را به بوته نقد و داوري مي‌كشد. و اين گونه به هنر خود جنبه هشياربخشي و خود مختاري مي‌بخشد.