بررسي فعاليت‌هاي آنتي‌اكسيداني و ضدميكروبي عصاره‌هاي آبي و اتانولي گياه سرخارگل (Echinacea purpurea L.) بر تعدادي از سويه‌هاي باكتريايي گرم مثبت و گرم منفي

زمينه و هدف: بررسي گياهان دارويي به منظور كشف منابع جديد دارويي بر عليه عفونت هاي ميكروبي در سال هاي اخير بسيار مورد توجه قرار گرفته است. هدف از اين تحقيق تعيين و بررسي خاصيت آنتي‌اكسيداني و ضدميكروبي عصاره هاي آبي و اتانولي اندام هوايي سرخارگل بر برخي از باكتري هاي گرم مثبت و گرم منفي مي باشد. روش بررسي: در اين مطالعه تجربي كه در سال 1397 در دانشگاه بوعلي‌سينا انجام گرفت، از روش خيساندن و استفاده از حلال هاي آب و اتانول با نسبت 1 به 5 (گياه به حلال) جهت عمل عصاره گيري استفاده شد. سنجش ميزان تركيبات فنلي عصاره ها با روش فولين ﺳـﯿﻮﮐﺎﻟﺘﻮ انجام، سپس مقدار شيكوريك اسيد عصاره هاي سرخارگل با استفاده از كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا تعيين شد. ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺿﺪ اﮐﺴﺎيﺸﯽ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ هر دو نوع ﻋﺼﺎره ﺑﺎ آزﻣﻮن ﻣﻬﺎر راديﮑﺎلﻫﺎي آزاد دي‌فنيل پيكريل هيدرازيل [DU1] ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ آﻧﺘﯽ‌اﮐﺴﯿﺪان ﺳﻨﺘﺰي ﺑﻮﺗﯿﻞ ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ مقايسه شد. ميكروارگانيسم هاي مورد پژوهش استافيلوكوكوس اورئوس، استافيلوكوكوس اپيدرميديس، ليستريا اينوكوا، باسيلوس سرئوس، اشرشياكلي، سودوموناس آئروژينوزا، سالمونلا تيفي موريوم و شيگلا فلكسنري بودند. فعاليت ضد ميكروبي عصاره هاي آبي و اتانولي سرخارگل به روش هاي پورپليت، چاهك در آگار، حداقل غلظت مهاركنندگي و حداقل غلظت كشندگي بر سويه هاي بيماري زا تعيين شد. هم‌چنين واكنش متقابل عصاره هاي اين گياه از طريق محاسبه شاخص بازدارندگي افتراقي عليه ميكروارگانيسم ها نيز بررسي شد. داده‌ها با استفاده از آزمون هاي آماري تي و دانكن تجزيه و تحليل شدند. يافته ها: نتايج اين تحقيق نشان داد كه عصاره اتانولي بيشترين مقدار تركيبات فنلي و شيكوريك اسيد را دارا است. نتاﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪ دام‌اﻧﺪازي رادﻳﻜﺎل ﻫﺎي آزاد ﻋﺼﺎره هاي آبي و اتانولي سرخارگل نيز ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻋﺼﺎره اتانولي ﺑـﺎ غلظت 3000 ﻣﻴﻜﺮوﮔـﺮم در ميلي ليتر بيشترين ﻧﻘﺶ را در ﻣﻬﺎر رادﻳﻜﺎل هاي آزاد داﺷت. عصاره آبي سرخارگل در غلظت هاي 25 و 50 ميلي گرم بر ميلي‌ليتر هيچ اثر مهاري بر رشد باكتري هاي گرم منفي نداشت. بيشترين قطر هاله عدم رشد عصاره هاي آبي و اتانولي اين گياه در غلظت 400 ميلي گرم بر ميلي ليتر مربوط به باكتري استافيلوكوكوس اورئوس و كمترين قطر هاله عدم رشد در همين غلظت مربوط به باكتري سودوموناس آئروژينوزا بود. عصاره هاي سرخارگل بر باكتري هاي گرم مثبت در مقايسه با باكتري هاي گرم منفي اثر بازدارندگي بيشتري نشان داد. هم چنين مشخص شد كه عصاره اتانولي در مقايسه با عصاره آبي اثر بازدارندگي بيشتري روي سويه هاي مورد مطالعه داشت. محدوده حداقل غلظت مهاركنندگي عصاره اتانولي اين گياه بين 256ـ16 ميلي گرم بر ميلي ليتر بسته به نوع باكتري(گرم مثبت يا گرم منفي) متفاوت بود. نتيجه گيري: نتايج اين پژوهش نشان داد كه عصاره اتانولي گياه سرخارگل داراي اثر ضدميكروبي قوي تري بر باكتري هاي گرم مثبت بوده و مي تواند در صنايع غذايي مورد استفاده قرار گيرد. همچنين با توجه به نتايج اين مطالعه، پژوهش هاي بيشتري در زمينه تركيبات ضدميكروبي گياه سرخارگل پيشنهاد مي‌شود تا بتوان از اين گياه در درمان بيماري هاي عفوني بهره جست. [DU1]فونت آن را روي ياقوت ميگذارم ولي با بقيه متفاوته