تطور جشنواره غدير در دوره فاطميان مصر

فاطميان (297-567ق) از همان سال ورود به مصر362ق به برگزاري آيين‌‌هاي مختلف ديني و قومي توجه جدي داشتند. در اين ميان آيين‌‌هاي شيعي به‌ويژه جشنواره غدير و سوگواره عاشورا به جهت ارتباط وثيق با هويت دولت شيعي فاطميان و مشروعيت مورد ادعاي اين دولت در مقابل عباسيان، اهميت ويژه يافت. مطابق گزارش‌هاي منابع، جشنواره عيد غدير همه‌ساله در مصر فاطمي برگزار مي‌‌شد. رقابت با تسنن رسمي عباسيان، تقويت هويت شيعي فاطميان و مشروعيت دولت اسماعيليان و نيز تلاش در جهت تغيير رفتار مصريان به‌عنوان مقدمه تغيير ساختار ارزشي و اعتقادي ايشان، موجب اهميت‌دادن به برپاداشت غديريه و استمرار برپايي جشن غدير گرديد. اين جشنواره همواره از جهت عظمت، ابهت وگستردگي در طول دو قرن مذكور يكسان نبود و بارها متناسب با سياست فرهنگي دولت فاطميان دچار تغييرات و تحولات قابل توجهي شد. اينكه اين جشن چه تحولاتي به خود ديد و هر مرحله چه ويژگي‌‌هايي داشت، اصلي‌‌ترين سؤال اين تحقيق است كه با روش توصيفي تحليلي و با رويكرد تاريخي بررسي خواهد شد. يافته‌‌هاي اين تحقيق نشان مي‌‌دهد اين مراسم در ابتدا ساده وگسترده بود؛ ولي پس از تثبيت دولت فاطمي در مصر تحولات عظيمي را از سرگذراند. چنان‌كه عمده محققان اين جشن مهم و باشكوه را كه در طول يك دهه برپا مي‌شد و كارناوال‌هاي شادي همراه با نمادهاي شيعي را گزارش كرده‌اند. راه اندازي موكب عظيم امام  خليفه فاطمي در اين دوره ضمن شادي‌‌بخشي به جشن غدير، در اشاعۀ فرهنگ شيعي بسيار مؤثر بود. به دليل هزينه‌‌بر‌بودن اين موكب، در دوره پاياني دولت فاطميان اين جشن محدود به داخل قصر و به ‌صورت ساده و يك‌روزه برگزار مي‌شد.