ارزيابي عملكرد كمّي و كيفي اكوتيپ هاي زيره سبز(Cuminum cyminum L.) در واكنش به تاريخ هاي كاشت در شرايط آب‌وهوايي سبزوار

زيره سبز (Cuminum cyminum L.) از مهم‌ترين گياهان دارويي اهلي در ايران و يكي از قديمي ترين دانه هاي ادويه اي بوده كه توسط بشر استفاده مي شده است. جهت بررسي اثر تاريخ كاشت بر ويژگي‏هاي كمّي و كيفي اكوتيپ‏هاي مختلف زيره سبز، آزمايش مزرعه‏اي به‌صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شهرستان سبزوار در سال زراعي 96-1395 انجام شد. سه تاريخ كاشت 30 دي‌ماه، 20 بهمن‌ماه و 10 اسفند ماه و چهار اكوتيپ‏ زيره سبز شامل سبزوار، بيرجند، كرمان و بيارجمند به‌ترتيب به‌عنوان عامل كرت‌هاي اصلي و فرعي مدنظر قرار گرفتند. در اين آزمايش صفات ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد بذر در چتر، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه، عملكرد و درصد اسانس مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه بيشترين تعداد چتر در بوته، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و بيولوژيك همچنين درصد اسانس در تاريخ كاشت 30 دي‌ماه به‌دست آمد و تأخير در كاشت باعث كاهش ويژگي‏هاي كمّي و كيفي زيره سبز گرديد. در بين اكوتيپ‏هاي مورد بررسي، اكوتيپ سبزوار بيشترين تعداد چتر در بوته، ارتفاع بوته، عملكرد بيولوژيك و درصد اسانس را دارا بود. بيشترين تعداد بذر در هر چتر، عملكرد دانه و اسانس نيز در اكوتيپ سبزوار و در تاريخ كاشت 30 دي‌ماه توليد گرديد. به‌طوري‌كه عملكرد دانه و اسانس اكوتيپ سبزوار در تاريخ كاشت 30 دي ماه در مقايسه با 10 اسفند ماه به‌ترتيب 47.5 و77.7 درصد افزايش نشان داد. بنابراين، با توجه به پاسخ بهتر اكوتيپ سبزوار در تاريخ كشت 30 دي‌ماه براي منطقه سبزوار، مطالعات بيشتر براي معرفي اين اكوتيپ به كشاورزان منطقه توصيه مي گردد.