ﻧﻘﺶ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺤﯿﻂ ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﻣﯿﺰان ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﺗﻮﻟﯿﺪ رﺳﻮب ﺑﻪ دو روش MPSIAC و EPM (ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردي: ﺣﻮﺿﻪ آﺑﺨﯿﺰ ﺳﺪ ﺑﺮﻧﺠﺴﺘﺎﻧﮏ)

اﻣﺮوزه ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻄﺮي ﺑﺮاي رﻓﺎه اﻧﺴﺎن و ﺣﯿﺎت او ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽآﯾﺪ درﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺧﺎكﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ وﺣﺎﺻﻞ ﺧﯿﺰي ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﻟﺬا ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺿﺮورت ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﻫﺪف اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺷﻨﺎﺧﺖ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﺗﻮﻟﯿﺪ رﺳﻮب ﺣﻮﺿﻪ ﺑﺎ روش ﺗﺠﺮﺑﯽ MPSIAC و EPMاﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻮان، راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ از ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك و ﻫﺪر رﻓﺘﻦ آب ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ آن را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ. ﺣﻮﺿﻪ آﺑﺨﯿﺰ ﺳﺪ ﺑﺮﻧﺠﺴﺘﺎﻧﮏ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﮐﺰي اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران و در ﺳﯿﺰده ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮي ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﯽ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻗﺎﺋﻢ ﺷﻬﺮﻗﺮار دارد و زﻫﮑﺶ اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﺣﻮﺿﻪ ﯾﮑﯽ از زﯾﺮﺣﻮﺿﻪﻫﺎي رودﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎﻻر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم رودﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﺟﯽ ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺷﺪه اﺳﺖ و ﭘﺲ از ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﺪود ﺣﻮﺿﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه و در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻮﺿﻮع ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ از ﺑﯿﻦ روشﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان رﺳﻮب دو روش MPSIAC و EPM اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﯾﺪ. ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو روش ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﯿﺰان رﺳﻮب دﻫﯽ ﺳﺎﻻﻧﻪ در ﺣﻮﺿﻪ ﺑﺎ روش MPSIAC ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ m3/km2 221/99 ﺑﻮده و ﻣﯿﺰان ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ وﯾﮋه m3/year 426/9 ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ روش EPM ﻣﯿﺰان ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ وﯾﮋه 363/71 ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ در ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ در ﺳﺎل و ﻣﯿﺰان دﺑﯽ رﺳﻮب ﮐﻞ ﺣﻮﺿﻪ ﻧﯿﺰ m3/year 6459/54 ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ و از ﻧﻈﺮ ﺷﺪت ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺣﻮﺿﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ دو روش در ﮐﻼس ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﮐﻢ ﻗﺮار دارد. ﻣﺪل ﺗﺠﺮﺑﯽMPSIAC ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي در آن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ دﻗﯿﻖ ﺗﺮ از ﻣﺪل ﺗﺠﺮﺑﯽ EPM ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.