تبيين رابطه معني دار بين الگوهاي آرايش دهنده و ساختار دهنده در ميل ها و آرامگاههاي برجي خطه خراسان (غزنوي و سلجوقي)

رابطه بين بافت 1، الگو2 (نقش) و توده 3يه سوال پايه اي (زيربنايي) در معماري هست. در معماري كلاسيك همانطور كه آلبرتي4در كتاب معروف خود5 الويت بندي مي كند: معماري بر اساس توده و ساختار شكل مي گيرد و بافت و نقش(تزيينات) در جهت زيبايي بخشيدن ساختار، به توده اضافه مي شود. اين سلسله مراتب(شكل گيري ساختار و توده و اضافه شدن تزيينات در مرحله ي بعد صرفا جهت زيبايي توده) در طول تاريخ به چالش كشيده شده است (Rietherand and Baerlecken,2008: 2 ). در پيشينه ي پژوهش، اغلب مطالعات انجام شده بر نقش و تزيينات اسلامي از نگاه دروني بوده و تاثيرگذاري بيروني الگوهاي نقش، كمتر مد نظر پژوهشگران بوده است. اين مقاله سعي دارد يك تفكر و ديدگاه متفاوت از رابطه ي بين توده و بافت در معماري ايراني( با نگاه خاص به ميل ها و آرامگاههاي برجي خطه ي خراسان دوره ي غزنوي و سلجوقي) بيان كند؛و نقش الگوهاي آرايش دهنده برشكل گيري ساختار بنا را مورد آزمون قرار بدهد. از آنجا كه اين تحقيق بر اساس سامانه هاي صوري رياضي و هندسي انجام شده و به ميزان زيادي به گزاره هاي قاعده مند وابسته مي باشد لذا روش انجام پژوهش استدلال منطقي مي باشد . از يافته هاي مهم اين پژوهش ارتباط معني دار بين الگوهاي آرايش دهنده و ساختار دهنده در معماري ايراني است كه اين مهم از طريق تحليل هاي هندسي عميق و دقيق هندسه پنهان نقش (گره) و مقايسه ي آن با ساختار اصلي پلان در محدوده ي تحقيق به دست آمد.