كنترل پوسيدگي و پژمردگي فوزاريومي ريشه نخود با عوامل Fusarium solani و Fusarium oxysporum با استفاده از باكتري هاي محرك رشد گياه

بيماري پوسيدگي و پژمردگي فوزاريومي نخود كه به‌ترتيب توسط گونه هاي Fusarium solani و Fusarium oxysporum ايجاد مي شود. يكي از مهم ترين بيماري هاي نخود در ايران است. در اين پژوهش، امكان افزايش رشد گياه و كنترل بيماري توسط باكتري هاي محرك رشد گياه جداشده از ريزوسفر گياه نخود مورد بررسي قرار گرفت. از 100جدايه باكتري به‌دست‌آمده بر اساس روش هاله بازدارندگي عليه هر دو بيمارگر، 16جدايه انتخاب شدند. بيشترين هاله بازدارندگي مربوط به جدايهB13 با 11ميلي متر عليه بيمارگر F. oxysporum بود. سه آزمايش شامل افزايش رشد گياه در عدم حضور بيمارگرها، مهار پژمردگي فوزاريومي و مهار پوسيدگي فوزاريومي توسط جدايه هاي منتخب و در شرايط گلخانه انجام شد. در عدم حضور بيمارگرها، جدايهB2 وزن‌خشك اندام هاي هوايي را از 1.08 به 3.69 افزايش داد و جدايه هاي B3 و B4 بهترين جدايه ها در بهبود رشد ريشه بودند. در آزمايش دوم، جدايه هايB2 و B13 بيماري پژمردگي فوزاريومي با عامل F. oxysporum را بيش از 93‌درصد كاهش دادند. جدايةB2 در حضور اين بيمارگر، ميانگين وزن‌خشك اندام هوايي را 4.4برابر و ميانگين وزن‌خشك ريشه را 5.4برابر افزايش داد. در آزمايش سوم، جدايةB6 بهترين جدايه عليه بيمارگر F. solani بود و شاخص بيماري را بيش از 73‌درصد كاهش داد. اين جدايه در حضور اين بيمارگر، وزن‌خشك اندام هاي هوايي را 3.2برابر و وزن‌خشك ريشه را 2.9برابر افزايش داد. شناسايي مولكولي به روش 16S rDNA نشان داد كه جدايه ها ي B2، B3، B6 و B13 به‌ترتيب متعلق به Bacilus sp.، Achromobacter sp.، Bacillus pumilus و Bulkholderia sp. بودند. در مجموع استفاده از باكتري هاي ريزوسفري مي تواند رهيافتي اميدبخش در مديريت بيماري هاي فوزاريومي نخود باشد.