اثر تلقيح با باكتري‌هاي محرك رشد، مايكوريزا و مقادير فسفر بر عملكرد و اجزاي عملكرد ماش (Vigna radiata L.)

ﺑﻪ‌ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ باكتري‌هاي محرك رشد، مايكوريزا و مقادير مختلف فسفر كودي بر عملكرد و اجزاي عملكرد ماش (Vigna radiata L.)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در دو سال زراعي 95-1396 و 96-1397 انجام شد. فاكتور‌هاي آزمايش شامل كود فسفره در سه سطح (عدم مصرف، 150‌كيلو‌گرم و ۲۲۵‌كيلو‌گرم در هكتار) و تركيب‌هاي مختلف باكتري‌هاي محرك رشد و قارچ مايكوريزا در هشت سطح (شاهد، باكتري آزوسپيريلوم ليپوفرم، باكتري سودوموناس فلورسنس، قارچ گلوموس موسه آ، تركيب آزوسپريليوم و سودوموناس، آزوسپريليوم و قارچ، سودوموناس و قارچ و تركيب هر سه فاكتور) بودند. ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﺗﺠﺰﯾـﻪ ﻣﺮﮐﺐ در ﻣﻮرد اﺛﺮ سال، كود فسفر و كود زيستي نشان‌دهندة تأثير معني‌دار روي عملكرد و اجزاي عملكرد، ارتفاع گياه، طول غلاف و پروتئين دانه بود. نتايج مقايسه ميانگين داده‌ها در سال اول نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه (226‌گرم در مترمربع) در تيمار تلقيح با باكتري آزوسپيريلوم و قارچ مايكوريزا در سطح مصرف 225‌كيلوگرم در هكتار كود شيميايي فسفر به‌دست آمد كه نسبت به شاهد 29.6‌درصد افزايش داشت. در سال دوم آزمايش نيز بيشترين عملكرد دانه (216‌گرم در مترمربع) با افزايش38.7‌درصد نسبت به شاهد در تيمار تلقيح با باكتري آزوسپيريلوم و سودوموناس و قارچ مايكوريزا در سطح مصرف 225‌كيلوگرم در هكتار كود شيميايي فسفر به‌دست آمد. همچنين نتايج نشان داد كه بيشترين وزن1000دانه (52.91‌گرم) و بيشترين تعداد دانه (8.52عدد در غلاف) در تيمار ۲۲۵‌كيلوگرم در هكتار كود شيميايي فسفر به‌دست آمد. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﻠﯽ اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎن‌دﻫﻨﺪة مفيد‌بودن باكتري آزوسپيريلوم و قارچ مايكوريزا در زراﻋﺖ ﻣﺎش جهت كاهش استفاده از كود شيميايي فسفر است.