برنامه‌ريزي راهبردي مقابله با وقوع سيلاب با تكنيك سوات نمونه موردي: محدوده مركزي شهرستان‌هاي تهران و كرج

زمينه و هدف: در بسياري از مناطق جهان، سوانحي نظير سيلاب ها باعث مرگ بسياري از انسان ها و خسارات گسترده اي مي شوند. در كشور ايران، اثرات سوء ناشي از وقوع سيل، كمتر از زلزله نبوده و عدم توجه به آن، خسارات جاني و مالي بسياري بر جاي مي گذارد. در ميان دلايل و ريشه هاي رخداد سيلاب، يكي از رايج ترين اين دلايل، بارش است. به بيان ديگر، اگرچه در بسياري از شهرهاي ايران ميزان بارندگي كم است، اما اغلب، بيشتر بارندگي سالانه در يك شبانه روز رخ مي دهد. اين عامل مهم به همراه شكل گيري بسياري از شهرهاي ايران در دامنه ها و شيب ها باعث شده است بروز سيلاب، يكي از نگراني هاي عمده تقريباً در تمام فصول سال باشد. به نظر مي رسد در ميان شهرهاي ايران، بررسي وقوع سيل ناشي از بارش در تهران به عنوان پايتخت و يكي از كلان شهرهاي ايران از ضروريات باشد. روش: مقاله مورد نظر سعي بر آن دارد تا با به كارگيري روش پژوهش توصيفي تحليلي، به اهداف مقابله، به حداقل رساندن تلفات جاني و خسارات مالي، برقراري ايمني و به حداقل رساندن احتمال وقوع سيل ناشي از بارش، به ويژه در بخش هاي مركزي استان تهران كه در برابر مخاطره سيلاب آسيب پذيرتر هستند، بپردازد. بدين منظور نقشه هاي مورد نياز در نرم افزار آرك جي آي اس تهيه شده و داده ها از طريق مطالعه اسناد، كتب، رسالات و مقالات، گردآوري شدند. سپس با توجه به نقشه خطر، محدوده بحراني در مقابل مخاطره سيل ناشي از بارش، به عنوان مورد مطالعاتي انتخاب شد. يافته ها: در ادامه، جدول سوات با توجه به موضوع پژوهش، تدوين شده و نمودارهاي تحليلي سوات از جمله نمودارهاي تبديل و انطباق و همچنين محور مختصات ترسيم شدند. اين پژوهش نتيجه مي گيرد كه ابنيه نيمه شرقي محدوده، مي بايست در اولويت مقاوم سازي قرار گيرند. در بخش هاي غربي محدوده، تأسيسات از آسيب پذيري بالايي برخوردارند. خطوط نيرو در بخش هاي شمالي و شمال شرقي محدوده، مي بايست مورد بررسي و نظارت مستمر قرار گيرند. ايستگاه هاي گاز در نيمه شرقي محدوده، داراي خطر بالا و احتمال انفجار در شرايط رخداد مخاطره هستند. خطوط انتقال نفت، در بخش هاي مركزي، جنوبي و شمال شرقي محدوده، آسيب پذير هستند. نتيجه گيري: اين مقاله، جايگزيني انرژي هاي فسيلي را با انرژي هاي سبز، به ويژه در بخش هاي مركزي، جنوبي و شمال شرقي توصيه مي نمايد. سرمايه ها و دارايي ها به ويژه در نيمه شرقي محدوده در معرض خطر مي باشند. همچنين در نظر گرفتن مكان هايي جهت دپوي نخاله هاي سيل در نيمه شرقي محدوده توصيه مي شود.