بررسي روش هاي مديريت ريسك لرزه اي سرمايه گذاري بخش ساختمان در شهرهاي لرزه خيز با استفاده از رويكرد قابليت اطمينان در مهندسي زلزله عملكردي

زمينه و هدف: مديريت خطرپذيري لرزه اي با تبديل آسيب ناشي از زلزله به مقادير كمّي خسارات، ضمن ارائه برآورد مناسب از شرايط خطرپذيري موجود، به ارائه راهبردهاي مناسب براي كاهش خسارات براي بخش تصميم گير اعم از كارفرماي يك پروژه مشخص يا برنامه ريزان شهري در سطح كلان مي پردازد. در مقاله حاضر كاربرد مهندسي زلزله عملكردي با رويكرد قابليت اطمينان لرزه اي به عنوان ابزاري براي تسهيل تصميم سازي در مديريت خطرپذيري سرمايه گذاري بخش ساختمان در شهرهاي لرزه خيز بررسي شده است. روش: براي اين منظور عملكرد لرزه اي يك ساختمان اداري دوازده طبقه فولادي به عنوان يك نمونه موردي با استفاده از تحليل قابليت اطمينان لرزه اي ارزيابي شده است. سپس سه راهبرد مديريت خطرپذيري شامل كاهش، انتقال و تلفيق كاهش و انتقال خطرپذيري لرزه اي با هدف كاهش خسارات محتمل در طول عمر بهره برداري ساختمان و حفظ سرمايه گذاري بررسي شده است. براي اين منظور شاخص درصد اطمينان از تامين سطح عملكرد ايمني جاني در زلزله هاي محتمل در طول عمر بهره برداري ساختمان موردنظر به عنوان شاخص مشتركي بين بخش تصميم ساز و تصميم گير پروژه تعريف شده و تاثير ارتقاي اين شاخص از ميزان 49% در حالت طراحي آيين نامه اي به ميزان 80% در حالت اعمال راهبردهاي مديريت خطرپذيري، بر روي كاهش ميزان احتمال وقوع خسارات براي سرمايه گذار ساختمان سنجيده شده است. يافته ها: در ساختمان موردبررسي با اعمال شرط دستيابي به درصد اطمينان هشتاد درصدي براي تامين هدف عملكردي موردانتظار از سازه مطابق آيين نامه لرزه اي كشور (ايمني جاني)، ميزان خطرپذيري سرمايه كارفرما بين 2 تا 20 درصد براي سطوح مختلف خسارات محتمل كاهش يافته است. همچنين استفاده همزمان از دو راهبرد كاهش و انتقال خطرپذيري هم به كاهش پنج تا بيست درصدي احتمال به خطر افتادن سرمايه در سطوح مختلف خسارات و هم به كاهش دوره زماني توقف در فعاليت اقتصادي ساختمان موردنظر در زمان بروز زلزله محتمل كمك نموده است. نتيجه گيري: نتايج مطالعه نشان داده است كه پيشنهاد استفاده از شاخص كمّي درصد اطمينان از تامين هدف عملكردي به تسهيل تصميم سازي هم براي كارفرما و هم براي بخش سياستگذار متولي ساخت و ساز جهت استفاده از راهبردهاي مديريت خطرپذيري با هدف كاهش خسارت و حفظ سرمايه در بخش ساختمان و مسكن كمك مي نمايد.