كاربرد تحليل ريسك لرزه اي در مديريت بحران ناحيه اي با استفاده از سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي (نمونه موردي: شهرستان آباده)

زمينه و هدف: زمين لرزه ها يكي از مهم ترين مخاطرات طبيعي مي باشند كه تأثيرات زيادي بر فعاليت انسان ها در پهنه هاي جغرافيايي دارند. براي مديريت خطر زلزله، شناخت پهنه هاي آسيب پذير، يكي از مهم ترين اقدامات مي باشد. در مطالعات صورت گرفته در ايران، به خصوص در سطح منطقه اي، تحليل هاي صورت گرفته، بيشتر متمركز بر خطر لرزه اي بوده و تحليل ريسك لرزه اي كمتر مورد توجه ميباشد. در تحليل ريسك لرزه اي هدف اصلي، شناخت ميزان اثر گذاري خطر زمين لرزه بر انسان و فعاليت هاي انساني است. در اين مطالعه نيز هدف اصلي ارائه روشي مناسب و كارا براي تحليل ريسك لرزه اي در سطوح فرا شهري (منطقه) با استفاده از سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي (GIS) مي باشد. روش: روش مورد استفاده در اين تحقيق، روش توصيفيتحليلي مي باشد. به همين منظور پس از شناسايي منابع لرزه اي با استفاده از منابعي مثل نقشه هاي زمين شناسي، تصاوير ماهواره اي و غيره، اقدام به تحليل خطر لرزه اي در سطح محدوده مورد مطالعه گرديد، اين كار، با استفاده از از روش تعيني انجام شد. در مرحله دوم، پس از شناسايي پهنه هاي آسيب پذير در مقابل زمين لرزه، همپوشاني لايه خطر با لايه هاي سكونت گاه ها، ميزان جمعيت و همچنين پيشنهادات طرح هاي منطقه اي در زمينه بارگذاري جمعيت و فعاليت صورت گرفت و در مرحله آخر، تحليل ريسك لرزه اي انجام پذيرفت. يافته ها: يافته هاي تحقيق را در دو بخش مجزا مي توان مورد بررسي قرار داد. در بخش اول تحليل ريسك لرزه اي منطقه مورد مطالعه، از جنبه سكونت گاه ها و جمعيت موجود در آن ها مي باشد كه يافته هاي تحقيق در اين بخش، نشانگر اين مي باشد كه هم از نظر تعداد سكونت گاه ها و هم از نظر جمعيت، ميزان آسيب پذيري در حد متوسط مي باشد. در بخش دوم، تحليل ريسك لرزه اي از جنبه پيشنهادات طرح منطقه اي (بار گذاري جمعيت و فعاليت) مد نظر قرار گرفته كه يافته ها نشانگر اين امر مي باشد كه پيشنهاد بار گذاري جمعيت و فعاليت ها بدون توجه به خطر لرزه پذيري منطقه، صورت پذيرفته است. نتيجه گيري: نتايج تحقيق، بيانگر اين است در منطقه مورد مطالعه علي رغم توزيع جمعيت و سكونت گاه ها در محدوده خطرمتوسط، به دليل پايين بودن مقاومت واحدهاي مسكوني، سياست هاي به سازي و مقاوم سازي، بايد در اولويت قرار گيرد. در ضمن پيشنهادات طرح منطقه اي از نظر تحليل ريسك لرزه اي مناسب نبوده و نياز به بازييني دارد. اين مطالعه نشانگر قابليت و توانايي بالاي GIS در تحليل خطر ريسك لرزه اي در سطوح فضايي فراتر از شهر است كه مي تواند به عنوان يك ابزار كارا در مباحث مربوط به برنامه ريزي منطقه اي و طرح هاي آمايشي در ايران، كه يكي از كشورهاي آسيب پذير در اين زمينه مي باشد، مورد استفاده قرار گيرد.