تحليل توسعه پايدار شهري در كلان‌ شهر تهران از ديدگاه مخاطرات ژئومورفولوژيك (مطالعه موردي: منطقه يك شهرداري)

زمينه و هدف: يكي از مفاهيم اساسي در رويكردهاي پايداري شهر، موضوع مطالعه مخاطرات طبيعي از قبيل ارزيابي عملكرد، پيش بيني رفتار مخاطره و مديريت آن محسوب مي شود. امروزه مخاطرات طبيعي تهديدهاي خود را بيشتر بر سايه شهرها و محيط هاي پرتراكم انساني گسترانده و توسعه آن را بيش از پيش آسيب پذير نموده است. اين موضوع در كلان شهر بسيار متراكمي چون تهران و به ويژه در محيط دامنه اي منطقه يك تهران، نمود عيني دارد. روش: اين پژوهش برآن است موضوع توسعه پايدار شهري منطقه يك كلان شهر تهران را با رويكرد مخاطرات طبيعي، به ويژه مخاطرات ژئومورفولوژيك مورد ارزيابي قرار دهد. در اين پژوهش ابتدا به كمك مطالعات كتابخانه اي اقدام به مفهوم سازي از ارزيابي، توسعه پايدار شهري و مخاطرات طبيعي نمود، در گام بعدي به مطالعات ميداني اوليه به منظور شناخت جامع از وضعيت منطقه اقدام نمود و به كمك روش تصميم گيري تحليل شبكه متناسب با اهداف تحقيق به تجزيه و تحليل متغيرهاي پژوهش و پهنه بندي آن ها پرداخت و در نهايت ارزيابي توسعه پايدار شهري بر اساس يافته ها تعريف و تبيين شد. يافته ها: اين تحقيق پيرامون دو بخش اصلي طراحي شد. ابتدا موضوع پهنه بندي مخاطرات ژئومورفولوژيك به ويژه مسائل دامنه اي مورد واكاوي قرار گرفت و در گام بعد ارزيابي توسعه پايدار شهري در چارچوب اين دست مخاطرات صورت گرفت. نتيجه گيري: چنان كه نتايج مطالعه از پهنه بندي مخاطرات و ارزيابي ها نشان داد، منطقه در خطرپذيري بالاي 11/73 درصدي قرار دارد. مسائلي چون وزن ساخت و ساز شهري و تشديد مخاطرات طبيعي(برنامه ريزي نادرست مسكن)، مسائل بافت هاي فرسوده شهري در برابر مخاطرات طبيعي، شيب هاي غير استاندارد و آسيب هاي آن و در نهايت آسيب پذيري زمين لغزشي مناطق مسكوني نشان داد كه بايد در مديريت كاربري ها دقت بيشتري شود و به جايگزيني كاربري هاي مسكوني به كاربري هاي كم خطر پذير نظير فضاي سبز روي آورد.