طبقه بندي اقليمي با تاكيد بر تحليل عاملي و تحليل خوشه‌اي مطالعه‌ي موردي كارون بزرگ

Climatic Zoning of Large Karon Basin Based on Factor Analysis Using (ArcGIS) and Surfer-14

شناسايي عوامل و عناصر اصلي سازنده اقليم هر منطقه‌اي مي‌تواند در تعيين پتانسيل‌هاي اقليمي آن منطقه بسيار موثر واقع شود. در اين مطالعه براي پهنه‌بندي اقليمي حوضه‌ي كارون از داده‌هاي 32 ايستگاه سينوپتيك و 34 عنصر اقليمي جهت تحليل عاملي، از سه عنصر دما ، بارش و تبخير وتعرق جهت شاخص تورنت وايت و دو عنصر دما و بارش براي شاخص دمارتن استفاده شد. سپس با روش ميان‌يابي كريجينگ (از جمله معروفترين و كاربردي‌ترين روشهاي مورد استفاده در زمين آمار)، ماتريس داده‌اي به ابعاد 53× 650 بدست آمد. از روش تحليل عاملي با دوران واريمكس (مهپراش) به منظور كاهش ابعاد ماتريس داده‌ها جهت پهنه‌بندي اقليم حوضه استفاده شد. نتايج حاصل از تحليل متغيرهاي اقليمي منتخب در حوضه‌ي كارون بزرگ نشان داد كه 5 عامل در اقليم منطقه موثر است. اين 5 عامل 92/68 درصد از تغيير پذيري(واريانس) متغيرها را توضيح مي‌دهند. اين مؤلفه‌ها به ترتيب مولفه‌ي اول با پراش 57/47 درصد، عامل دمايي-رطوبتي است. عامل دوم با پراش 14/6 درصد، عامل بارشي، تندري، ابري است. عامل سوم با پراش 10/82 درصد، عامل رطوبتي- دمايي است. عامل چهارم با پراش 5/98 درصد، عامل ابري است. عامل پنجم با پراش 3/78 درصد، عامل گرد و غباري و ساعات آفتابي است. مطابق طبقه بندي اقليمي دمارتن، تورنت وايت و تحليل عاملي دو بزرگ اقليم خشك و نيمه خشك در منطقه تشخيص داده شد كه با خوشه‌بندي وارد دو اقليم بزرگ و 13خرده اقليم در منطقه مشاهده شد.

The Climate behavior in each region is a function of the effect of different climate variables in that area. Identifying the main elements and factors of the climate of each region can be very effective in determining the climate potential of that area. In this study, for the Karoon basin climatic zonation, 32 synoptic stations of the Karoon Basin and its surroundings and 34 climatic elements were used. Then, with the Kriging interpolation method, the matrix of the data was obtained with a dimension of 6 × 53 × 3, and the basis of the region was placed. Factor analysis with variance period was used to reduce the dimensions of the data matrix for zoning of the basin climate. The results of analysis of selected climatic variables in the Great Karoon Basin showed that 5 factors are effective in the climate of the region. These five factors explain 68.92% variance of the variables. These components, respectively, are the first component with a diffraction of 47.47%, a temperature-driven factors. The second factor with diffraction is 14.6%, the factor is cloudy and thunder. The third factor with a diffusion rate of 82.8% is the moisture-temperature factor. The fourth factor with a dispersion of 98.5% is the cloud factor. The fifth factor with a diffusion of 78.3% is dust and sunshine. Climates were introduced into two large climates and 13 sub-climatic zones in the region. The climates of the mountains are cold, humid climates in Azna, Aligudarz, Aleshtar and Yasouj, and the climate of the postal areas: hot, humid with low to moderate rainfall.