ارزيابي و تحليل ترجيحات معيارهاي سرزندگي شهري در خيابان وليعصر تهران

يكي از شيوه‌هاي مشاركت دادن شهروندان در خلق فضاهاي عمومي سرزنده، سنجش ادراكات، سلايق و ترجيحات آن‌ها از معيارهاي مؤثر بر سرزندگي شهري است. در راستاي اين هدف، سه سكانس از خيابان وليعصر تهران در پژوهش حاضر موردمطالعه قرار گرفت. بدين منظور، روش تحقيق تركيبي بر اساس طرح «متوالي تبييني» بكار گرفته شد و سه گروه از شهروندانِ مرتبط با خيابان وليعصر شامل «كاربران عبوري»، «شهروندان مطلع» و «مغازه‌داران» براي نمونه‌گيري انتخاب شدند. گردآوري داده‌ها با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده ميداني انجام شد و 7 مؤلفه كليدي سرزندگي با 65 سؤال ارزيابي گرديد. بر اساس نتايج، در نگاه كاربران خيابان وليعصر، مهم‌ترين متغيرهاي اثرگذار بر سرزندگي اين خيابان، اغلب جزو متغيرهاي غير كالبدي هستند كه از ميان آن‌ها حضور زنان در فضاي خيابان، امكان پرسه‌زني، اولويت پياده بر سواره، تنوع در پوشش و رفتار و وجود امنيت اهميت بيشتري نسبت به ساير معيارها دارند. در ادامه، براي هر يك از 7 مؤلفه سرزندگي، يك الگوي مفهومي شناسايي شد كه اين الگوها نشان‌دهنده برخي از ويژگي‌هاي اجتماعي شهر تهران بودند. همچنين تفاوت‌هاي فضايي موجود بين بخش‌هاي شمالي و جنوبي خيابان، در ارتباط با پايگاه اجتماعي اقتصادي طبقات مختلف قابل تبيين است. درنهايت اين نتيجه به دست آمد كه فرايند برنامه‌ريزي براي فضاهاي عمومي با رويكرد سرزندگي در يك شهر چند هويتي و طبقاتي مانند تهران، تنها در صورتي مي‌تواند به نتيجه مطلوب برسد كه دو پيش‌شرط اساسي «توجه به ساختارهاي كلان اجتماعي، سياسي و فرهنگي» و «توجه به علايق و ترجيحات تمام كنشگران فضاي عمومي» را مدنظر قرار دهد.