تعيين عوامل موثر در كنترل پارامترهاي شيميايي رودخانه‌‎هاي گاماسياب و قره‌سو (مطالعه موردي: استان كرمانشاه)

در اين پژوهش به منظور بررسي كيفي آب رودخانه‌هاي گاماسياب و قره‌سو واقع در استان كرمانشاه از اطلاعات يك دوره آماري 5 ساله در طي سال‌هاي 1397 1393 استفاده شد. جهت ارزيابي هيدروشيمي آب، ابتدا تيپ و رخساره هيدروژئوشيميايي آب رودخانه‌ها با استفاده از نمودارهاي استيف و پايپر تعيين شد. سپس براساس نمودار گيبس و نسبت‌هاي يوني عوامل كنترل‌كننده پارامترهاي شيميايي آب دو رودخانه مشخص گرديد. همچنين به منظور تعيين فرآيندهاي تأثيرگذار بر هيدروشيمي آب دو رودخانه از تحليل عاملي و خوشه‌اي استفاده شد. در نهايت براي پيش‌بيني امكان انحلال و رسوب برخي از كاني‌ها از شاخص‌هاي اشباع استفاده شد. نتايج اين پژوهش نشان داد كه، در هر دو رودخانه تيپ و رخساره غالب بي‌كربنات كلسيت مي‌باشند. همچنين عامل اصلي در تغيير كيفيت شيميايي آب در هر دو رودخانه‌ گاماسياب و قره‌سو واكنش آب سنگ مي‌باشد. اين عامل را مي‌توان با توجه به نتايج حاصل از تحليل عاملي و خوشه‌اي به انحلال (1) سازندهاي كربناته و تبخيري و (2) سازندهاي دولوميتي در حوضه آبخيز دو رودخانه نسبت داد. هرچند كه انحلال سازندهاي كربناته با توجه به فراواني و گسترش آنها در دو حوضه تأثير پررنگ‌تري در تغيير شيمي آب دارد. بطوريكه باعث افزايش چشمگير برخي از پارامترهاي شيميايي نظير كلسيم، منيزيم و بي‌كربنات در آب اين دو رودخانه و همچنين اشباع بودن آب آنها نسبت به آراگونيت، كلسيت و دولوميت ‎شده‌است. با توجه به سهم كم عامل دوم در تغيير پارامترهاي شيميايي، آب هر دو رودخانه نسبت به كاني‌هاي تبخيري نظير گچ، هاليت و انيدريت در همه ايستگاه‌ها تحت اشباع مي‌باشد.