زيباشناسي سيماي حضرت فاطمه و حضرت زينب (عليهما السّلام) در شعر احمد وائلي و احمد عزيزي

معرّفي و تبيين سيماي حضرت فاطمه و حضرت زينب (عليهما السّلام) به مثابة برجسته ترين زنان تاريخ اسلام، در شعر احمد وائلي و احمد عزيزي، مورد توجّه قرار گرفته است. هردو سراينده بر شخصيّت الگويي اين دو بانوي بزرگوار و به تبع آن دربارة اصالت نسب خاندان و نيز سجاياي ايشان سخن گفته و آنان را به منزلة الگوي شايسته معرّفي كرده اند. دركنار اين مهم، سخني استوار دربارة منطق گويا و بلاغت بيان همراه با صبر و استقامت حضرت زينب (س) را دست ماية پردازش هاي شعري خويش كرده اند. اين دو شاعر ﺑﺎ ﺑﺎزآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺳﯿﻤﺎ و ﻣﻨﺰﻟﺖ حضرت فاطمه و زينب (عليهما السّلام) در ﺟﻬﺎن ﻧﮕﺮي و اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ اﺳﻼم و ﻣﮑﺘﺐ ﺗﺸﯿّﻊ ﮐﻮشيده اند و در عين بهره گيري از تمام توان هنري و شعري خود، زنان معاصر جهان اسلام را نيز به پيروي و الگوپذيري از آن دو حضرت فراخونده اند. پژوهش حاضر بيانگر اين است كه دو شاعر ضمن برشمردن اوصاف حضرت فاطمه و زينب (عليهما السّلام) ازنظر مضموني دو تفاوت عمده دارند: شعر وائلي، بيشتر روايتي تاريخي از زندگي اهل بيت (ع) است كه عاطفه در آن چندان پررنگ نيست؛ درحالي كه شعر احمد عزيزي سرشار از احساس و عاطفه است. هردو شاعر ازنظر كاربست ساختاري و جنبه‌هاي هنري، از عناصر علم بيان، معاني و بديع، همچون تشبيه، استعاره، مجاز، مراعات نظير، تضاد و اقتباس از آيات قرآن و احاديث، استفهام و موارد فصل و... بهره گرفته اند؛ امّا رويكرد عزيزي در بهره گيري از اين عناصر، به نوعي ذهني گرايي تمايل دارد كه به باور نگارندگان در شعر سپهري و پيش تر از او در شعر سبك هندي يا اصفهاني ريشه دارد؛ درحالي كه شعر وائلي، بيشتر به سبك شاعران كلاسيك عرب نزديك است.