بررسي تأثير چهار داروي كتامين، پتيدين، الفنتانيل و سوفنتانيل در پيش‌گيري از بروز لرز بعد از اعمال جراحي تحت بيهوشي عمومي و مقايسه‌ي آن با گروه شاهد

مقدمه: لرز، عارضه‌ي شايع بعد از بيهوشي است و مي‌تواند موجب بروز مشكلات عديده‌اي براي بيماران گردد. شيوع لرز پس از بيهوشي 5 تا 65 درصد است و بيماران آن را يكي از علل مهم ناراحتي پس از عمل گزارش مي‌كنند. لرز مي‌تواند پيامدهاي نامطلوبي مثل افزايش مصرف اكسيژن بدن و افزايش برون‌ده قلبي نيز ايجاد كند. پتيدين يك داروي مؤثر در درمان لرز است اما در برخي بيماران، داراي ممنوعيت مصرف مي‌باشد. در اين مطالعه سعي كرديم تا با مقايسه‌ي اثر دارويي پتيدين با كتامين، الفنتانيل و سوفنتانيل مورد مصرف در حين بيهوشي در درمان لرز بعد از بيهوشي، جايگزين مناسبي براي پتيدين در مواقعي كه مصرف آن ممنوع است، پيدا كنيم. روش‌ها: در اين كارآزمايي باليني دو سوكور، 160 بيمار 20 تا 65 ساله‌ي داوطلب اعمال جراحي مختلف با استفاده از نرم‌افزار كامپيوتري Random Allocation در پنج گروه مساوي مورد مطالعه قرار گرفتند. بيماران در اين پنج گروه، پتيدين، كتامين، الفنتانيل، سوفنتانيل و دارونما را 30 دقيقه قبل از پايان جراحي دريافت كردند. متغيرهاي مربوط به خصوصيات و اطلاعات عمل جراحي و بيهوشي بيماران نيز ثبت گرديد. دماي مركزي بدن بيماران در مرحله‌ي قبل از عمل، حين عمل و در اتاق ريكاوري اندازه‌گيري شد. داده‌ها با استفاده از آزمون Crossly و شدت لرز پس از عمل به روش تقسيم‌بندي لرز اندازه‌گيري شد و در نهايت به وسيله‌ي آزمون آناليز واريانس با تكرار مشاهدات و همبستگي Spearman مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: پنج گروه مورد مطالعه از نظر سن، جنس، قد، وزن و وضعيت فيزيكي بر اساس طبقه‌بندي ASA (American Society of Anesthesiologists) تفاوت معني‌داري نداشتند. بروز لرز در ريكاوري در 18 نفر از بيماران مشاهده گرديد كه شامل 2 نفر از گروه كتامين، 2 نفر از گروه پتيدين، 4 نفر از گروه الفنتانيل، 3 نفر از گروه سوفنتانيل و 7 نفر از گروه دارونما بود. طبق آزمون Fisher exact، تفاوت معني‌داري بين پنج گروه مشاهده نشد (0/34 = P). نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج به دست آمده، مي‌توان در موارد ممنوعيت مصرف پتيدين، از مسكن‌هاي مخدر كوتاه اثر همچون الفنتانيل و سوفنتانيل و يا داروهاي هوشبري مانند كتامين، جهت درمان لرز پس از بيهوشي عمومي استفاده كرد ولي بالطبع، تأثير آن‌ها همانند پتيدين نخواهد بود.