عنوان مقاله :
كاربرد برنامه‌ريزي بيان ژن در پيش بيني خشكسالي ( مطالعه موردي: ايستگاه سينوپتيك تبريز)
عنوان به زبان ديگر :
Application of Gene Expression Programming in Drought Prediction (Case Study: Tabriz Synoptic Station)
پديد آورندگان :
عباسي، عباس دانشگاه اروميه دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي منابع آب , خليلي، كيوان دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي منابع آب , بهمنش، جواد دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي منابع آب , شيرزاد، اكبر دانشگاه صنعتي اروميه - دانشكده مهندسي عمران - گروه مهندسي عمران
كليدواژه :
پايش , پيش بيني , خشك سالي , درياچه اروميه , مدل هوشمند
چكيده فارسي :
پيكره آبي درياچه اروميه در سال هاي اخير به دلايل مختلف از قبيل خشك سالي هاي متوالي با كاهش شديد سطح و حجم روبرو شده است. بنابراين، در اين پژوهش وضعيت خشك سالي در ايستگاه سينوپتيك تبريز به عنوان يكي از ايستگاه هاي مهم حوزه آبخيز درياچه اروميه در مقياس هاي زماني مختلف با استفاده از شاخص بارش- تبخير و تعرق استاندارد شده (SPEI) و مدل برنامه ريزي بيان ژن (GEP) مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور از شاخص SPEI در مقياس هاي زماني 1، 3، 6، 12، 24 و 48 ماهه طي دوره ي آماري 53 ساله براي پايش وضعيت خشك سالي در اين ايستگاه استفاده شد. نتايج نشان داد سه دوره طولاني مدت خشك سالي مربوط به سال هاي 1963-1961، 1992-1986 و 2009-1997 در طول دوره آماري وجود دارد. سپس با استفاده از سري زماني مقادير SPEI در 5 مدل ورودي با تأخيرهاي يك تا 5 ماهه و مدل GEP نسبت به پيشبيني خشكسالي اقدام گرديد. نتايج نشان داد كه دقت پيشبيني مدل GEP با افزايش مقياس محاسبه SPEI رابطه مستقيم دارد و با افزايش مقياس زماني SPEI، دقت پيشبيني افزايش پيدا ميكند به نحوي كه ضريب همبستگي در مرحله آزمون در مقياس يك ماهه (SPEI1) از 0/203 به 0/988 در مقياس 48 ماهه (SPEI48) و دقت كلي مدل نيز در SPEI1 از 57/1 درصد به 94/2 درصد در SPEI48 رسيد.
چكيده لاتين :
The water body of Urmia Lake in recent years has been faced with a significant reduction in surface area and volume due to various reasons such as successive droughts. Therefore, in this study, the situation of drought was evaluated at the synoptic station of Tabriz as one of the important stations of Urmia Lake basin in different time scales using the standardized precipitation-evapotranspiration index (SPEI) and the gene expression programming (GEP) model. For this purpose, the SPEI index was used for drought monitoring at 1, 3, 6, 12, 24, and 48 months during the 53-year statistical period. The results showed that three long periods of drought related to the years 1961-1963, 1986-1992, and 1997-2009 are available during the statistical period. According to the results, the prediction accuracy is directly related to increasing the scale of SPEI and increased by increasing the scale of SPEI, so that the correlation coefficient in the test stage in the one-month scale (SPEI1) increased from 0.203 to 0.988 at 48-month scale (SPEI48) and the overall accuracy of the model increased from 57.1 in SPEI1 to 94.2 % in SPEI48.
عنوان نشريه :
مديريت برند
