اثربخشي درمان شناختي رفتاري بر كاهش علايم و اصلاح نگرش‌هاي ناكارآمد بيماران مبتلا به اختلال دوقطبي نوع I و II

مقدمه: با توجه به تأثير اختلال خلق بر ضعف فرايندهاي شناختي و فراشناختي و همبستگي سطوح بالاي نگرش‌هاي ناكارآمد با دوره‌هاي طولاني‌تر حملات افسردگي، اجراي پژوهشي جهت بررسي تأثير درمان شناختي- رفتاري بر كاهش نگرش‌هاي ناكارآمد لازم به نظر مي‌رسيد. از اين رو، پژوهش حاضر با هدف بررسي ميزان اثربخشي درمان شناختي- رفتاري بر كاهش علايم و اصلاح نگرش‌هاي ناكارآمد بيماران مبتلا به اختلال دوقطبي نوع I و II انجام شد. روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع شبه آزمايشي بر اساس طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه شاهد بود. مراجعه كنندگان در دسترسي كه به مركز پزشكي نور و دو مطب از ميان مطب‌هاي روان‌پزشكان اصفهان و نيز مركز مشاوره‌ي باران مهر شاهين‌شهر مراجعه نموده و توسط يك روان‌پزشك بر اساس ملاك تشخيصي DSM-IV-TR (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition, Text Revision) تشخيص اختلال دوقطبي نوع I يا II را دريافت نموده و تحت درمان دارويي استاندارد با تثبيت كننده‌هاي خلق قرار گرفته بودند، به عنوان جامعه‌ي پژوهش در نظر گرفته شدند. از اين ميان، 30 نفر شامل 10 مرد و 20 زن به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفي به دو گروه اختصاص يافتند. گروه مورد، درمان دارويي به همراه درمان شناختي- رفتاري (10 جلسه به صورت فردي) و گروه شاهد تنها درمان دارويي دريافت نمودند. از پرسش‌نامه‌ي مانياي يانگ (YMRS يا Young mania rating scale)، آزمون سنجش اختلال افسردگي دوقطبي (BDRS يا Bipolar depression rating scale)، مقياس نگرش‌هاي ناكارآمد (DAS يا Dysfunctional attitude scale)، جهت سنجش علايم و نگرش‌هاي ناكارآمد قبل و بلافاصله بعد از اتمام درمان استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌هاي ANCOVA و MANCOVA تجزيه و تحليل شدند. يافته‌ها: با كنترل متغير همپراش، تفاوت ميانگين‌هاي دو گروه مورد و شاهد براي هر سه متغير علايم مانيا، علايم افسردگي و اصلاح نگرش‌هاي ناكارآمد معني‌دار بود (0/01 P براي همه‌ي موارد). نتيجه‌گيري: درمان شناختي- رفتاري به عنوان يك درمان روان‌شناختي مكمل با دارو درماني بيماران دوقطبي مي‌تواند در كاهش علايم و اصلاح نگرش‌هاي ناكارآمد اين بيماران مؤثر باشد.