طراحي فضاي شهري خودماني با تاكيد بر خاطره انگيزي درگذر تاريخي گلچينان يزد

فضاي خودماني فضايي است كه فرد ساكن محله در آن احساس تعلق مي كند، فضا را از آن خود دانسته و خود را نيز جزئي از فضا مي داند. چنانچه انسان در فضا احساس راحتي و تعلق داشته باشد، حضور وي در فضا پررنگ تر شده و زمينه خاطره سازي براي وي فراهم مي شود. گذر گلچينان كه در بافت تاريخي شهر يزد قرار دارد به دليل مداخلات صورت گرفته، بخشي از خودماني بودنش را از دست داده است. اما به دليل قدمت تاريخي هنوز قابليت درس گرفتن از آموزه هاي نهفته در آن وجود دارد. لذا اين پژوهش با مرور بر ادبيات فضاي خودماني و خاطره انگيز و تدوين مباني طراحي چنين فضاهايي، در پي بازگرداندن فضاي مانوس و خودماني گذشته در بافت هاي تاريخي بوده است تا بتواند فضايي خاطره انگيز را براي استفاده كنندگان ايجاد كند. روش به كار برده شده توصيفي و تحليلي بوده و پژوهش از نوع كاربردي مي باشد. در اين راستا از تكنيك هاي برداشت ميداني و مصاحبه با اهالي ساكن، عكاسي و فيلمبرداري استفاده شده است. نتايج حاكي از آن است كه وجود كاربري هاي قديمي (زورخانه قديمي، حسينيه ها، مساجد، گاراژها و...) هرچند كمتر از گذشته اما بهانه اي براي حضور، گردهمايي و خاطره انگيزي مي باشند. وجود عناصر شاخص كالبدي (بادگيرها، ساباط ها، گنبدها، رواق ها و...)، هويتمندي فضا را رقم مي زند و به آشنا بودن فضا در جهت خودماني شدنش كمك مي كند. در كنار اين ها فضاهاي گمشده و پنهان، مخروبه و متروكه شدن بناهاي ارزشمند تاريخي، خودماني بودن فضا را خدشه دار مي كند. باز طراحي انجام شده در اين گذر تاريخي مواردي را كه منجر به از بين رفتن فضاي خودماني شده است، با درس گرفتن از خود بافت، برطرف ساخته است. استفاده از نتايج اين پژوهش در بافت تاريخي يزد و موارد مشابه جهت ايجاد فضاهاي خودماني و خاطره انگيز، توصيه مي شود