بررسي ساخت نحوي و ساخت اطّلاع سازه هاي پيشايندشده در جملات ساده فارسي (با استناد به داده‌هايي از يك گزارش فوتبال)

ساخت اطّلاع، نحوه توزيع اطّلاع كهنه (مفروض) و نو در جملات است كه نقش مهمّي در صورت بندي جملات دارد. در پژوهش حاضر، تأثير وضعيّت اطّلاعي، نقش دستوري و مقوله نحوي سازه ها در پيشايندسازي آن ها بررسي شده است. براي تحقّق اين هدف، پيكره اي شامل (226) جمله ساده (بي نشان و نشان دار) از گزارش فوتبال بررسي شد تا وضعيّت اطّلاعي، نقش دستوري و مقوله نحوي سازه هاي پيشايندشده مشخّص شود. طبقه بندي پرينس (1992)، وارد و بيرنر (2004) و همچنين بيرنر (2013) براي طبقه بندي مصاديق سازه ها، از مصاديق كلامي به مثابه چارچوب نظري استفاده شد. نتايج پژوهش نشان داد كه ازنظر وضعيّت اطّلاعي، بيشتر سازه هاي پيشايندشده در انواع جملات ساده فارسي به لحاظ كلامي كهنه هستند، هرچند كه ازمنظر شنونده نو طبقه‌بندي مي شوند. در نوشتار پيش رو هيچ مورد سازه پيشايندشده يافت نشد كه ازديدگاه شنونده كهنه باشد. ازنظر نقش دستوري، در همه انواع جملات نشان دار، سازه هاي بيان گر مفعول غير مستقيم بيشتر از ديگر نقش هاي دستوري پيشايند شده هستند. ازنظر مقوله نحوي سازه هاي پيشايندشده به طور عمده گروه اسمي هستند.