طبقه‌بندي الگوهاي تحرير در رديف آواز ايراني بر اساس نمونه‌هاي اجرايي محمدرضا شجريان

تحرير از مهم‌ترين عناصر هويت‌بخش در آواز ايراني و فرهنگ‌هاي مجاور از جمله آذربايجان است. در سال‌هاي اخير محمدرضا شجريان علاوه‌بر داشتن تأثير مستقيم‌ بر اجراي آواز ايراني، آوازخوانان بسياري را آموزش ‌داده ‌است. همچنين افراد بسياري به‌طور مستقيم نزد ايشان آموزش نديده‌اند، اما با توجه به مقبوليت بسيار زيادِ شيوۀ اجراي خاص ايشان در آواز معاصر ايران، تحت تأثير آن قرارگرفته‌اند. بنابراين بررسي و تحليل اجراي رديفِ آموزشي آواز به روايت شجريان مي‌تواند در شناخت آواز معاصر ايران مؤثر باشد. در اين مقاله سعي‌شده تا با بررسي نمونه‌هاي انتخابيِ آوانگاري‌شده توسط نگارنده، دسته‌بندي مناسبي از انواع تكنيك اجراي تحريرها و همچنين انواع الگوهاي تحريري در اين شيوه ارائه‌ شود و فرضيه «كم‌بودن تنوع در نوع تكنيك اجرايي تحرير، زيادبودن تنوع در الگوهاي تحرير» تأييد و تأكيد شود. پس از دسته‌بندي تحريرها به 9 دسته و نام‌گذاري آن‌ها، با استفاده از آمار توصيفي مورد پژوهش كمّي و تجزيه‌و‌تحليل قرارگرفته‌اند. در نهايت، مقاله پس ‌از بررسي ساختمان تحريرها و كاربرد انواع تحريرهاي دسته‌بندي‌شده، به نتيجه‌گيري دربارۀ «اهميّت و ميزان استفاده از تحرير مليسماتيك يا تحرير آوايي، ساختاري يا غيرساختاري بودن تحريرها، حجم استفاده از انواع تحريرها در شيوۀ مذكور، و نتيجۀ تأكيد بر ملودي‌هاي با تحرير به‌خصوص در برخي گوشه‌هاي ملوديك» پرداخته ‌است.