اثر انواع بيوچار غني شده و باكتري‌هاي حل‌كننده فسفات بر فعاليت فسفاتازي و فراهمي فسفر خاك و رشد گندم در خاك شور اطراف درياچه اروميه

شوري خاك به طور منفي بر رشد و عملكرد گياه تأثير مي گذارد. با اين وجود، پيش بيني مي شود كه باكتري هاي ريزوسفري محرك رشد گياه (PGPRs) و استفاده از بقاياي گياهي به صورت بيوچار رشد و توسعه گياه در شرايط تنش زا را تسهيل كند. بدين منظور براي ارزيابي تأثير انواع بيوچار غني شده و باكتري هاي حل كننده فسفات (PSB) بومي خاك هاي شور اطراف درياچه اروميه بر فراهمي فسفر اين خاك ها، آزمايش فاكتوريل گلداني در قالب طرح كامل تصادفي با دو نوع خاك شور (15=EC) و غير شور (2 =EC) و انواع بيوچار غني شده با اسيدفسفريك سنگ فسفات (BC-H3PO4-RP)، اسيدكلريدريكسنگ فسفات (BC-HCl-RP) ، سنگ فسفات باكتري هاي حل كننده فسفات (BC-RP-PSB) و مصرف همزمان بيوچار سنگ فسفات (BC-RP)، بيوچار – باكتري هاي حل كننده فسفات (BC-PSB)، بيوچار معمولي (BC) و كود فسفاته (TSP) اجرا شد. پس از برداشت گياه، وزن ماده خشك و غلظت فسفر گياه، برخي ويژگي هاي شيميايي نظير pH، قابليت هدايت الكتريكي، فسفر اولسن و فعاليت فسفاتاز خاك ها اندازه گيري شد. در هر دو خاك، بيشترين عملكرد و فسفر گياه در تيمارهاي BC-H3PO4-RP ، BC-HCl-RP و BC-RP-PSB بدست آمد. بيشترين فعاليت فسفاتاز قليايي در تيمار BC-RP-PSB و فسفاتاز اسيدي در تيمارهاي  BC-H3PO4-RPو BC-HCl-RPاندازه گيري شد. برخلاف EC، تيمارهاي آزمايش pH خاك ها را بطور معني داري كاهش دادند. به طوري كه تيمار BC-H3PO4-RP به اندازه 1.1 واحد pH خاك S2 و 0.6 واحد pH خاك S1 و تيمار BC-HCl-RP 0.56 واحد pH خاك S1 و 1.16 واحد pH خاك S2 را كاهش دادند. غلظت فسفر اولسن در تيمار B-CH3PO4-RP و BC-HCl-RP براي خاك S1 به ترتيب 58.7 و41 ميلي گرم در كيلوگرم براي خاك S2 67.4 و 38.6 ميلي گرم در كيلوگرم خاك بود. نكته جالب توجه اينكه، در هر دو خاك، غلظت فسفر اولسن در تيمارهاي بيوچارهاي غني شده بويژه بيوچار غني شده با خاك فسفات و باكتري هاي حل كننده فسفات (BC-RP-PSB)  نسبت به تيمار TSP بيشتر بود.اين نتايج دور از انتظار بود بدين منظور پيشنهاد مي گردد براي مقايسه بهتر اين كود با TSP و نيل به نتايج كاربردي تر، تحقيقات تكميلي و مطالعات مزرعه اي طولاني مدت بيشتري انجام پذيرد.