اثر ضربه قطرات باران بر همگني رسوبات فرسايش شياري در خاك‌هاي با بافت‌متفاوت

فرسايش شياري يكي ازمهم ترين اشكال فرسايش آبي در ديم زارهاي مناطق نيمه خشك مي باشد. اهميت اين موضوع در خاك هاي مناطق نيمه خشك شبيه بسياري از نقاط ايران كه داراي خاك هاي با ساختمان ناپايدار هستند، بسيار بيش تر است. هدف از تحقيق، بررسي نقش ضربه قطره باران در توزيع اندازه و همگني ذرات رسوب در فرسايش شياريدر خاك هاي با بافت مختلف است. به اين منظور،توزيع اندازه ذرات رسوب در انتهاي شيارهايي به طول 4 متر و با عرض 0.10 متر تحت باران شبيه سازي شده با شدت ثابت 90 ميلي متر بر ساعت در چهار شيب (5، 10، 15 و20 درصد) در 12 كلاس بافتي خاك تعيين شد. آزمايش در دو شرايط پوشش سطح خاك لخت (تحت ضربه قطره باران) و با حذف ضربه قطره باران (استفاده از توري پلاستيكي) انجام شد.آزمايش در چهار تكرار با مجموع 352 واحد آزمايشي انجام شد. مطالعه منحني توزيع اندازه ذرات رسوب تفاوت آشكاري بين منحني ها توزيع اندازه ذرات در دو شرايط با وجود و با حذف ضربه قطرات باراننشان داد. منحني هاي توزيع اندازه ذرات رسوب پايين تر از منحني هاي توزيع اندازه ذرات خاك اصلي قرار گرفتند كه گوياي افزايش شاخص ميانگين قطر ذرات رسوب و نشانگر افزايش قابليت انتقال ذرات درشت دانه مانند شن در انتهاي آزمايش است. افزايش انحراف معيار هندسي در رسوب كاملاً بستگي به بافت خاك و شيب داشت. برخلاف انتظار، همگني ذرات رسوب چندان تحت تأثير حذف ضربه قطرات باران قرار نگرفت. با افزايش شيب در همه كلاس هاي بافت خاك، ناهمگني ذرات رسوب به احتمال قوي به دليل افزايش سرعت جريان و قدرت جريان افزايش يافت.بيش ترين غير همگني ذرات رسوب بعداز بارندگي در خاك سيلتي مشاهده شد.