پهنه بندي آسيب پذيري منطقه دو كلان شهر تهران با استفاده از مدل تركيبيFUZZY_AHP

مقدمه: عوامل طبيعي همواره در طول تاريخ و در نقاط مختلف جهان خطرهايي به محيط هاي طبيعي تحميل كرده اند. بروز بحران هاي طبيعي ازجمله زلزله، سيل، طوفان، ريزش و لغزش زمين، موجب بروز خسارت هاي جاني و مالي زيادي شده است. منطقۀ دو كلان شهر تهران از جمله مناطقي است كه به دليل تغيير كاربري، افزايش جمعيت، شهرسازي، عبور گسل هاي فرعي و اصلي و قرارگيري در مسير رودخانه هاي شمال تهران پتانسيل بالايي در بروز مخاطرات طبيعي به ويژه زلزله، سيل، رانش و لغزش زمين دارد كه به لحاظ مخاطرات شهري براي برنامه ريزان نوعي چالش مي باشد. روش: در اين مطالعه سعي شد با به كار گيري داده هاي حاصل از مدل سازي، معيارها و لايه هاي مؤثر محيطي با روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و فازي به دست آيد، نتايج نيز با استفاده از نرم افزار Expert Choice تحليل شود و به كمك تحليل فضايي بالاي سامانۀ اطلاعات جغرافيايي (GIS) ميزان آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮي محيطي ناحيه پهنه بندي گردد. يافته ها: بنابر نتايج، ميزان آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮي منطقۀ دو كلان شهر تهران با مدل تركيبي AHPFUZZY بر مبناي وزن هاي محاسبه شده تعيين شد و نواحي 2 و 6 و 8 آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮترين بخش هاي شهر و نواحي 3 و 7 و 9 كمترين آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮي را در برابر وقوع مخاطرات محيطي داشتند. نتيجه گيري: نتايج حاصل از خروجي مدل نشان داد كه از وسعت 28/2558 هكتار منطقۀ دو،33/49 درصد وضعيتي با ريسك كم و 93/39 درصد ريسك متوسط و 74/10 درصد با ريسك زياد قرار دارد. در واقع در منطقۀ دو كلان شهر تهران، عواملي چون ساخت وساز شهري غيراصولي بدون توجه به شبكۀ زهكشي باعث افزايش سطوح غيرقابل نفوذ يا با نفوذپذيري كم در بارش ها و ازدياد روان آب مي شود. عوامل ديگري همچون عبور گسل هاي شمال تهران، نياوران، داووديه و...، و همينطور تراكم بالاي جمعيت، شيب زياد منطقه و فرسايش، احتمال ﻭﻗﻮﻉ ﺯﻣﻴﻦ ﻟﻐﺰش را به دليل وجود بافت ناپايدار در بيشترين مساحت اين منطقه بالا مي برد. البته بخش هاي مياني منطقه، به دليل وجود فضاهاي باز شهري و نبود كاربري خاص، از مطلوبيت بيشتري برخوردارست.