تأثير مايه‌زني قارچ‌هاي مايكوريزا بر ويژگي‌هاي رشدي، پايداري غشاء، محتواي نسبي آب برگ و جذب عناصر گشنيز تحت تنش كادميوم

فلزات سنگين را مي‌توان يكي از آلاينده‌هاي اكوسيستم نام برد كه به دليل اثرات فيزيولوژيكي خاص خود بر روي موجودات زنده حتي در غلظت‌هاي پايين هم از اهميت بالايي برخودار هستند. فلز كادميوم در بين فلزات سنگين، به دليل تحرك بالا در خاك، حلاليت زياد در آب و خاك به‏عنوان يكي از مهمترين فلزات سنگين شناخته مي‏شود. به همين منظور آزمايشي گلداني جهت ارزيابي خصوصيات رشدي، پايداري غشاء، محتواي نسبي آب برگ و جذب برخي عناصر در گياه گشنيز (Coriandrum sativum L.) تحت شرايط تنش كادميوم و مايه‌زني قارچ‌هاي مايكوريزا به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با دو فاكتور و در 3 تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. فاكتور اول نيترات كادميوم در 4 سطح (80،40،20،0 ميلي‌گرم در كيلوگرم خاك) و فاكتور دوم قارچ مايكوريزا در 3 سطح (بدون مايه‌زني قارچ، قارچ‌هايFunnetiformis mossea  و Rhizophagus intraradices) بود. نتايج بيانگر اين بود كه با افزايش سطح تنش صفات رشدي، شاخص پايداري غشاء، درصد ﻛﻠﻮﻧﻴﺰﺍﺳﻴﻮﻥ و غلظت عناصر نيتروژن، فسفر، پتاسيم، كلسيم، منيزيم، آهن و روي در گشنيز به طور معني‌داري كاهش يافت درحاليكه با افزيش غلظت كادميوم خاك، غلظت عنصر كادميوم و محتواي نسبي آب برگ در گياه به طور معني‌داري افزايش پيدا كرد. اما مايه‌زني قارچ مايكوريزا توانست اثرات زيانبار كادميوم را در گياه كاهش دهد. به طوري كه بيشترين غلظت نيتروژن (3.08 درصد)، فسفر (0.126 درصد)، كلسيم (2.92 درصد)، منيزيم (0.85 درصد) و روي (121ميلي گرم در كيلوگرم) در تيمار مايه‌زني قارچ مايكوريزا به دست آمد. قارچFunnetiformis mossea  با كاهش 42 درصدي غلظت كادميوم در بالاترين سطح آلودگي (80 ميلي‌گرم در كيلوگرم) تاثير بيشتري نسبت به قارچRhizophagus intraradices  داشت. تلقيح با قارچ‌هاي مايكوريزا (به ويژه قارچ Funnetiformis mosseae) توانست تحمل گياه را در مقابله با تنش كادميوم بالا ببرد. به طوري كه گياهان تلقيح شده با قارچ مايكوريزا رشد و عملكرد بالاتري نسبت به گياهان بدون تلقيح داشتند و كاربرد آن‏ها در اين شرايط پيشنهاد مي‏گردد.