تحليل ماهيت نشانه از منظر سوسور و فارابي

نشانه‌شناسي بخش مهمي از مطالعات جدي سوسور در حوزه زبان‌شناسي است. از نظر سوسور، ماهيت نشانه به دو بخش دال و مدلول تقسيم مي‌شود. در تلقي متعارف، دالّ امري بيرون از ذهن و مدلول امري درون‌ذهني است. اما سوسور به تبعيت از كانت، ديدگاه متعارف را به چالش كشيده و خاستگاه تكوين هر يك را منطوي در ذهن مي‌داند. در سنت فلسفه اسلامي، فارابي نخستين فيلسوفِ زباني است كه به ساختار همزماني زبان، صرف‌نظر از وجه تاريخي آن توجه مي‌كند. وي با به كارگيري مفهوم لفظ و معقول، ضمن قراردادي خواندن روابط ميان آن‌ها، خوانشي سوبژكتيويستي از تحليل ماهيت نشانه ارائه مي‌دهد. مقاله حاضر دو هدف دارد: نخست، ديدگاه سوسور و فارابي در باب ماهيت نشانه بررسي خواهد شد. دوم، ديدگاه فارابي نسبت به لفظ و معقول و چگونگي روابط ميان آن‌ها در نسبت با دالّ و مدلولِ سوسور واكاوي خواهد شد.